مهدی توانا - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری دانشگاه پردیس علوم و تحقیقات قزوین

انسان اجتماعی است، زیرا اجتماعی بودن فطرت هر انسان است.در اسلام نیز به اجماع بسیار تاکید شده است و آیات مرتبط بسیاری در رابطه با این موضوع در قرآن کریم ذکر شده است.از سوی دیگر به طور کلی امروزه در همه ی جوامع اسلامی، سعی برآن است که معماری و شهرسازی بر اساس اصول و مبانی الگوی پیشرفت جامعه اسلامی وهویت ابنیه مذهبی در گذشته طراحی و برنامه ریزی و اجرا شوند. لذا در این پژوهش ابتدا به تعریف مفاهیم اجماع در اسلام ،مفهوم حقوق اجتماعی و فردی ، تفاوت میان آن دو و دیدگاههای مرتبط پرداخته سپس وحدت و یکپارچگی اسلامی مورد توجه قرار گرفته و مصادیق اجماع در ارکان دیناسلام وآداب آن ذکر خواهند شد.از آن جا که اصول یک دین بر نوع شکل گیری ابنیه مرتبط باآن موثر است در بخش پایانی این مقاله به بررسی شاخصه های اجماع در ابنیه اسلامی همچون مساجد، تکایا، مصلی، حوزه های علمیه، حسینیه هاو همچنین تاثیرفضاهای اسلامی بر اجتماع ، نقش کلیدی مسجد و سایر اماکن مذهبی در مشارکتهای اجتماعی پرداخته خواهد شد. فرضیه این پژوهش برآن است که با بررسی شاخصه های اجماع در اسلام و ابنیه آن می توان به اصولی برای شکل گیری معماری آینده جوامع اسلامی دست یافت. مصادیق و اشتراکات اجماع در اکثر ابنیه اسلامی چیست وچگونه می تواند بر معماری آتی یک کشور اسلامی موثر باشد سوال اصلی این پژوهش است.شیوه تحقیق در این نوشتار، تلفیق نتایج برگرفته از مطالعات اسنادی و کتابخانه ای،پیرامون شاخصه های اجتماع در جامعه اسلامی می باشد و در انتها نتایج به صورت مقایسه و جمع بندی نظریه ها ارائه خواهد شد. سپس نتایج با تأکیدی بر بیانی تحلیلی- توصیفی مطرح خواهد شد.

اجماع در اسلام، اماکن مذهبی، وحدت اسلامی، آثار معماری اسلامی