بررسی تأثیر الگوی محله بر پایداری اجتماعی نمونه مورد مطالعه: محله آقاجانی بیگ در شهر همدان

یکی از نیازهای اساسی و مشترک انسانها، شکل گیری نظام محله های مسکونی به صورت واحدهای اجتماعی-کالبدی می باشد. زیرا از یک سو، نیازهای روحی و روانی و از سوی دیگر نیازهای اقتصادی،اجتماعی وامنیتی ایجاب میکند که خانوارها در قالب نظام محله-ای، روابط اجتماعی سالمتر،دقیق تر و کم هزینه تری با یکدیگر داشته باشند. زندگی ساکنین محله، گذشته از دارا بودن روابط اجتماعیپویا در یک محدوده ی جغرافیایی معین، به واسطه وجود معیارهای ذهنی مانند احساس سرنوشت، هویت مشترک و تعلق فرهنگی ومعیارهای عینی چون قلمروی زیست مشترک و تشریک مساعی در جهت بهبود زندگی جمعی و تأمین نیازهای اولیه و اصلی با یکدیگردرهم آمیخته است. دردهه های اخیر مفهوم پایداری به یکی ازمباحث مطرح درمعماری و شهرسازی بدل شده است این مفهوم با بسط جنبه های مختلفخود به عناوینی همچون پایداری اقتصادی، پایداری محیطی ، پایداری اجتماعی و ... سعی دربیان وجوه متعددی ازهماهنگی با محیط دارد. این محیط خود شامل انواع عوامل موثردرشکل گیری زندگی انسان است ازطرف دیگر رفتاراجتماعی سرزده از انسان درمحیطهایی شکل می گیرد که یکی ازاساسی ترین آنها برای انسان محیط شهری و معماریهای شکلدهنده آن است دراین میان پایداریاجتماعی درپی شناخت شاخصههایی درجهت بهبود رفتار اجتماعی انسانی است، که این شاخصهها در زمینه های معماری و شهرسازی نیز میتواند موثر واقع شود. تحلیل الگوی محله و تأثیر آن ها بر پایداری اجتماعی در طراحی شهرهای جدید به عنوان الگویی عام وتأثیرگذار موضوع این مقاله است. در این راستا با هدف شناخت الگوی محله و معیار های پایداری در سطح محله مراکز فعالیتی وسکونتی معیار های لازم برای حضور بیشتر افراد در سطح محله بررسی شد. مسئله ی اساسی این بود که چگونه الگوی محله می تواند پایداری اجتماعی را تضمین کند؟ این مقاله از نظر ساختار از دو بخش اصلی تشکیل شده است. بخش اول از طریق مطالعات کتابخانهای ، تحلیلی-توصیفی و همچنین اسنادی به شناخت محله، تبیین الگوی محله و همچنین شناخت اصول و معیار های پایداری وبالاخص پایداری اجتماعی پرداخته است. بخش دوم هم به بررسی تأثیر الگوی محله بر پایداری و همچنین تأثیر آن بر پایداری اجتماعی در محله و در نهایت هم استخراج نقاط قوت و ضعف نمونه ی مورد مطالعه یعنی محله ی آقاجانی بیگ اختصاص داده شده است. نتایج حاصل از این بحث، نشان می دهد که علی رغم سرزنده بودن محله ی آقاجانی بیگ که هویت مشخصی دارد، به دلیل ضعف در الگو های محله، بر پایداری اجتماعی را نیز تأثیر منفی گذاشته است

Keywords:

الگوی محله , محله , پایداری , پایداری اجتماعی , محلهی آقاجانی بیگ