پیشنهاد روشی برای برآورد ترکیب جمعیت شهری در مدلهای فعالیت- مبنای برآورد تقاضای سفر

حملونقل پایدار، نیاز به مدلهایی دارد که بتواند اثرات سیاستهایش را در سالهای آتی پیشبینی کند. مدلهای چهارمرحلهای تقاضای سفر، برای اثرسنجی این سیاستها، کمتوان یا در برخی موارد ناتوان است. فلذا توجه به مدلهای فعالیت- مبنای تقاضایسفر که چنین قابلیتی را دارد، در حال افزایش است. این مدلها، به دادههای جزئی و جامعی از مشخصات اقتصادی- اجتماعی خانوارهای محدوده موردمطالعه و اعضای آن نیاز دارد؛ اما، این دادهها تنها برای نمونه کوچکی از خانوارها وجود دارد و یا در دسترس است. لذا، ضروری است با بهکارگیری ترکیبی از دادههای نمونه و جامعه آماری، این دادههای جزئی بهنوعی برای جامعهآماری نیز برآورد شود. این فرآیند، در ادبیات مربوطه تحت عنوان ترکیب جمعیت و در ایران، بیشتر تحت عنوان تعمیم تعمیم دادههای نمونه آماری به جامعه آماری شناخته میشود. به نظر میرسد که، ماتریس تقاضای سفر و احجام تخصیص حجم ترددخطوط برش و کمانها حاصل از روش تعمیم موجود که در مدلهای چهارمرحلهای به کار رفته معتبر نیست. در این مقاله، یکمدل برنامهریزی خطی برای بهکارگیری در مدلهای فعالیت- مبنا پیشنهاد میشود که برخلاف روش موجود، همزمان از متغیرهای سطح خانوار و فرد برای تعمیم استفاده میکند. روش پیشنهادی، یک ضریب تعمیم برای هر نمونه خانوار به دست میآورد بهنحویکهدرصد اختلاف مقادیر برآورد و مشاهده متغیرهای اقتصادی- اجتماعی جمعیت نواحی ترافیکی و محدوده موردمطالعه، کمینه شودو جمعیت ترکیبی، همخوانی بهتری با مشاهدات داشته باشد. نتایج حاصل از پیادهسازی روش موجود و پیشنهادی برای شهر مشهد، نشان میدهد که ضریب همبستگی برآورد و مشاهده جمعیت نواحی ترافیکی در روش موجود و پیشنهادی به ترتیب برابر0/79 و 0/97 است. همچنین، ماتریس تقاضای سفر و حجم تردد خطوط برش و کمانهای شبکه، در روش پیشنهادی معتبر است. خطای حجم تردد خطوط برش در روش موجود برابر 22 درصد و بیش از خطای مجاز 11 درصد است؛ درحالیکه، خطای حجم تردد خطوط برش در روش پیشنهادی کمتر از 11 درصد است. جذر میانگین مربع خطا RMSE حجم تردد کمانها در روش موجود و پیشنهادی به ترتیب برابر 22 و 22 درصد است

Keywords:

حملونقل پایدار , تقاضای سفر , ترکیب جمعیت , تعمیم دادههای سفر , برنامهریزی خطی