نرجس مجدزاده - کارشناسی ارشد شهرسازی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد قزوین، گروه شهرسازی، قزوین، ایران.

محیط شهری چیزی نیست جز فضای زندگی روزمره شهروندان که هر روز به صورت آگاهانه یا ناآگاهانه توسط شهروندان ادراک می شود. این محیط شهری که فضای عمومی شمرده می شود، نقطه اشتراک زندگی کلیه شهروندان است که بایستینیازهای مادی و روانی آنان را به بهترین شکل تأمین کند. اما مدت هاست که در شهرسازی تأثیرت روانی محیط مصنوع بر انسان را نادیده گرفته ایم. سیطره کمیت و تأکید کارکردگرایانه به مسائل شهری با آن که دستاوردهای مادی زیادی را برایجامعه به ارمغان آورده اند، ولی روح و لطف شهر را از آن ستانده است. در حالی که نیازهای روحی شهروندان به همان اندازهاهمیت دارد که مسائل اجتماعی، اقتصادی و ... به همین دلیل فضاهای شهری مانند خیابان ها، میادین و در مقیاس محله، مراکز محله به عنوان فضاهای مورد ادراک شهروندان و ناظران، نه فقط بایستی جوابگوی نیازهای مادی آنان باشد، بلکه بایدنیازهای روحی و روانی شهروندان را هم به صورت همه جانبه در نظر بگیرد. این در حالی است که در دوره معاصر به علتتحولات صورت گرفته در ساختار کالبدی- فضایی محلات شهری، مراکز محله که در گذشته مؤثرترین عنصر اجتماعی، اقتصادی، کالبدی و کارکردی محلات بودند، به فراموشی سپرده شده اند. لذا پژوهش حاضر کنکاشی است در یافتن راه حل براینابسامانی فضای شهری و محلی امروز؛ و تلاشی در جهت یافتن بهانه هایی جهت تبدیل عرصه عمومی محله به محل تجمع رویدادها و زمینه ساز شکل گیری خاطره ها. در این راستا، مطالعه حاضر، ضمن تبیین اصول کلی برنامه ریزی مراکز محله در ایران و ارائه پیشنهادات در این زمینه به تدوین اهداف، راهبردها و سیاست ها و نیز ارائه پیشنهادات طراحی به منظور تقویتمراکز محله پرداخته است. لازم به ذکر است که پیشنهادات ارائه شده در این پژوهش محدوده جغرافیایی خاصی را در کشور مورد توجه قرار نمی دهد، بنابراین راهبردها و سیاست های اجرایی مطرح شده می تواند با توجه به شرایط و مقتضیات محلی خاص شهرهای کشورمان، به عنوان ابزاری برای ارتقای کیفی زندگی در محلات به کار گرفته شوند.

مرکز محله، برنامه ریزی، اهداف، راهبردها، سیاست ها