مهدی بیطرفان - دانشجوی دکتری مهندسی عمران زلزله، - پژوهشگاه مهندسی بحران های طبیعی شاخص پژوه اصفهان ، ایران
شاهین لعل عارفی - دانشجوی دکتری مهندسی عمران - سازه، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

یکی از مسائل چالش برانگیز در حوزه ی مهندسی زلزله، تعیین میزان آسیب سازه ها و نحوه کنترل آن ها در هنگام وقوع زلزله است. در این راستا در دهه های اخیر توجه محققین بسیاری در کشورهای زلزله خیز به سمت فناوری سازه های هوشمند معطوف شده است. این سازه ها توانایی ذاتی یا اکتسابی برای پاسخگویی به محرکهای خارجی و قابلیت تطبیق رفتار، ترکیب و شکل سازه را با شرایط محیط زیست دارند. روشهای مختلفی جهت کنترل ارتعاش سازه ها وجود دارد که یکی از مشکلات این روشها این است که روشهای کنترل سازه ها امروزه فقط جهت مقابله با نیروی زلزله بکار میروند و در واقع جابجایی در اثر نیروی زلزله را کنترل مینمایند؛ در حالیکه نیروی باد در ساختمانهای بلند مرتبه نیرویی کنترلکننده است. از جمله این روشها میتوان به استفاده از انواع میراگرها در سازه، استفاده از اجسام سنگین مانند آونگ و تعبیه استخر در بام ساختمان، استفاده از جداگر لرزهای در سازه و ... اشاره نمود. استفاده از آونگ و یا استخر در طبقات بالای ساختمان علی رغم کنترل تغییرمکان سازه، وزن ساختمان و بالطبع نیروی زلزله را نیز افزایش میدهند؛ اما این نوع کنترلکننده سازه در برابر نیروی باد که یک بار یکطرفه است ضعیف عمل نموده و سبب تشدید نیروی وارده بر سازه و در نتیجه آن تشدید لنگر واژگونی میگردد. استفاده از میراگرها و جداگرهای لرزهای نیز هزینه اجرای سازه را بسیار بالا برده که خود سبب غیر اقتصادی بودن طرحها نیز میگردد.

کنترل هوشمند سازه، خروج اضطراری، AHP، بارهای جانبی