رسول برون - کارشناسی ارشد، دانشکده مدیریت، دانشگاه علوم و تحقیقات استان مرکزی(اراک) ، ایران
فرید قاسمپور فریدنی - دانشجوی کارشناسی مدیریت، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بروجرد، ایران
سیدجواد حسینی فرد - دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشکده مدیریت، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک، ایران
علی طالبی پور - کارشناسی ارشد، دانشکده مدیریت، دانشگاه علوم و تحقیقات استان مرکزی(اراک)، ایران

از دوران کهن تا به امروزف مبحث اختیار یکی از اساسی ترین مباحث مدیریتی به شماره می رود. آغاز گفتگو درباره سازمان ها، در مباحثی پیرامون ساختارهای تشکیلاتی و سازمانی، انگیزیش بهداشت و نگهداشت نیروی انسان .... مستلزم طرح مسئله ی اختیار است. اختیار، الفبای اولیه اقدامات سازمانی و مدیریت و پایه ی مشروعیت بخشی به فعالیت های اداری است، اما نکته اساسی در این است که هرجا اختیار مطرح شده است، امر نظارت و کنترل اجتناب ناپذیر به نظر رسیده استف چرا که اختیار و نظارت دو روی یک سکه اند و هرجا تفویض گردد یقیناً باید در آنجا نظارت وجود داشته باشد وگرنه در تحقق رسالت و اهداف سازمان باید با دیده ی تردید نگاه کرد. نظارت و کنترل یکی از اجزای اصلی مدیریت محسوب می گردد به طوری که بدون توجه به این جز سایر اجزا مدیریت، از قبیل برنامه ریزی، سازماندهی و هدایت نیز ناقص بوده و تضمینی برای انجام درست آنها وجود ندارد. شاید به جرأت بتوانیم ادعا کنیم که انجام هیچ فعالیتی در سازمان قرین توفیق نخواهد بود مگر آن که کنترل های لازم نسبت به آن به عمل آمده باشند. اهمیت نظارت و کنترل که از اجزای اصلی مدیریت اسلامی میباشد در آیات متعددی از قرآن و همچنین اخبار و روایات بزرگان اسلام به خوبی بیان شده است نظارت در اسلام می تواند مستقیم، غیرمستقیم، علنی و یا مخفی باشد از مهمترین مراحل نظارت و کنترل، اقداماتی اصلاحی جهت اصلاح انحرافها و حل مسائل می باشد که اسلام از شیوه های مختلف ارشاد، تشویق و تنبیه استفاده می کند تا بین افراد وظیفه شناس و افراد خاطی تفاوت قائل شده و با هریک برخورد مناسب خود را بنماید. در آئین مقدس اسلام، نظارت در حوزه وظایف فردی و اجتماعی دارای پشتوانه بسیار قوی و اندیشه بنیادین است. یک مسلمان به حکم آموزه های دینی، همواره خود را تحت نظارت و اشراف مافوق می داند و در تنهایی ترین تنهایی ها، او تنها و خارج از دید و نظارت نیست. خداوندی را که اسلام معرفی می کند و هر مسلمانان بدان ایمان دارد، حضور فراگیر و همه جانبه بر عالم دارد و جهان در محضر اوست و قاضی و حاکم نیز حضرت اوست . قدرت نامتناعیف آگاهی ناحدود و حسابرسی دقیق و موشکانه دارد و نسبت به انسان از رگ های گردن او نزدیک تر می باشد. این نوشتار کنترل و نظارت را با نگاه باریک بین اسلام و جایگاه این امر در مدیریت اسلامی و اجرای بهتر و شیوه بهینه آن را مورد توجه قرار می دهد.

سازمان، نظارت، کنترل، مدیریت اسلامی