هوشمند عطایی - دانشگاه پیام نور، گروه جغرافیا، تهران،
مرضیه زارعان - مدرس دانشگاه پیام نور اصفهان
ریحانه حیدری - مدرس دانشگاه پیام نور اصفهان
سادات هاشمی نسب - دانشجوی دکتری اقلیمشناسی، دانشگاه اصفهان

از میان پدیدههای طبیعی اقلیمی، توفانهای تندری از پدیدههای معمول و رایج میباشد که گاه میتواند نیرومند و مخرب باشد ولی با آگاهی و شناسایی الگوهای زمانی و مکانی این پدیده میتوان تدابیر لازم را به موقع انجام داد و از آسیبهای احتمالی اینگونه پدیده- ها کاست و از پتانسیلهای آن بهرهوری به عمل آورد. در این پژوهش جهت تحلیل و شناسایی زمانی و مکانی توفانهای تندری استان کردستان از روشهای آماری و سیستم اطلاعات جغرافیایGIS استفاده گردیده است . از میان پارامترهای کدهای هوای حاضرکد 95 ، که بیانگر رعد و برق ملایم یا متوسط همراه با باران یا برف در وقت دیدهبانی است، برگزیده شد که حداکثر فراوانی را در میان کدهای هوای حاضر در استان داشته است. در این راستا از دادههای کد 95 ایستگاههای سینوپتیکی بیجار، قروه، سقز، سنندج وزرینهاوباتو طی دورهی آماری 20 ساله ( 2009- 1989 ) استفاده گردیده است. نتایج تحلیل آماری وقوع توفانهای تندری حاکی از این است که بیشترین توزیع پدیده توفان تندری در استان با مقدار 59 درصد مربوط به فصل بهار، و فصل زمستان کمترین فراوانی این رویداد را داراست. همچنین تمرکز این پدیده در ماههای آوریل و می (فصل بهار)، که حداکثر رخدادها در ماه آوریل ب ا 118 مورد و حداقل رخدادها در ماه فوریه 2 مورد میباشد. بررسی تغیییرات ساعتی نشان داد که بیشینه فراوانی توفانهای تندری از ساعت 12 شروع و در ساعت 15 یعنی اوایل بعدازظهر به اوج میرسد. تحلیل گسترهی مکانی این پدیده، نشاندهندهی بالاترین میزان رخداد - توفانهای تندری در ایستگاه سنندج با فراوانی 109 و کمترین رخداد در ایستگاه زرینهاوباتو با 67 مورد طی دورهی آماری ( 2009 1989 ) است.

تحلیل زمانیمکانی- توفان تندری- کدهای هوای حاضر- استان کردستان