فاطمه مهربان - کارشناس یارشد مدیریت رسانه، دانشگاه علامه طباطبائی
سیاوش صلواتیان - استادیار و عضو هیئت علمی دانشگاه صداوسیما

بحران از جمله واژه های اندکی است که هرگاه به ذهن و زبان انسان متبادر می شود، باعث استرس و التهاب اذهان می شود، بحران در تمامی حوزه ها ورود می کند و بیان کننده هشدار و زنگ خطری برای انسان های در معرض آن است؛ بنابراین نیازمند اقدامات و عملکردهای سریع و گریزناپذیر است. در عصر الکترونیک بشر با رسان ههای مختلف اعم از رسانه های جمعی و رسان ههای اجتماعی در تعامل است و در بحران استفاد ههای مختلفی از آن می کند. نقش برجسته رسانه ها و قدرت آن ها در اطلاع رسانی، آگاهی و آموزش در زلزله و سونامی شرق ژاپن به خوبی مشهود بوده است. آنچه این مقاله بدان پرداخته است نقش رسان ههای اجتماعی در مدیریت بلایای طبیعی با مطالعه موردی زلزله و سونامی شرق ژاپن در سال 2011 است. با مرور پژوهش های متعدد صورت گرفته در این حوزه، سه نقش مهم رسانه ها در مدیریت بحران این بلیه طبیعی شناسایی شد: اطلاع یابی و اطلاع رسانی توأمان رسانه های اجتماعی ای چون توییتر، فیس بوک،Mixi و یوتیوب، آموزش و آگاهی بخشی این دو رسانه در شناسایی مکان های پرخطر، کمپ های امن و آموزش موضوعات حیاتی برای زندگی روزمره و ایجاد همبستگی و بسیج عمومی با انتشار اخبار، پیام ها و ویدیوها در رسانه های اجتماعی که منجر به جذب کمک های مالی، انسانی، خدماتی و امدادی بین المللی شد. آنچه بحران فوق را از سایر بحران ها متمایز می کند راهکارهای مقابله و مدیریت بحران و نقش فعال نهادها و سازمان های دولتی، خصوصی و مردمی در رسانه های اجتماعی بوده است.

زلزله و سونامی توهوکو ژاپن - رسانه های اجتماعی - بلایای طبیعی - زلزله