فرشاد خضری - دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشگاه فردوسی مشهد
منصور قلعه نوی - استادیار گروه مهندسی عمران دانشگاه فردوسی مشهد

هدف پژوهش حاضر بررسی علل اقتصادی و هزینه ای تأخیر در پروژه های عمرانی و شهری شهر مشهد می باشد. از آنجا که از معضلات مهم در ساخت و سازهای کلان کشور تأخیر می باشد و یکی از این علل نیز علل اقتصادی است، اجرای این پژوهش اهمیت یافته است. این پژوهش به روش پیمایش و با پرسشنامه محقق ساخت و مصاحبه در نمونه ای از 88 نفر از متخصصین پروژه های عمرانی شهری مشهد، انجام شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که از جمله علل اقتصادی تأخیر در پروژه های شهری می توان به مواردی همچون ضعیف بودن بخش خصوصی، وابستگی بودجه کشور به درآمدهای نفتی و قیمت جهانی نفت، ضعف سیستم تخصیص بودجه به پروژ های نیمه تمام، ضعف سازمان مدیریت و برنامه ریزی، ترویج فساد مالی، ضعف در جذب مشارکت بخش خصوصی و ضعف در جذب سرمایه گذاران، مخالفت گروه های ذینفع قوی، مدیران و کارکنان بخش دولتی ضعف مهارت های مدیریتی در اقتصاد بازار،قوانین محدود کننده و مالیات های سنگین، تعارض منافع طرفین در پروژه ها، تفاوت میان اهداف و فرهنگ بخش عمومی و بخش خصوصی، سوءظن عمومی به کارفرمایان و سرمایه گذاران خصوصی، اولویت دهی و تخصیص بودجه براساس نفوذ عوامل انسانی، به تعویق انداختن صورت وضعیت ها، وجود معارض زمین در پروژه های عمرانی، ضعف مهندسان مشاور در بررسی توجیه اقتصادی طرحها و برنامه ریزی، عدم تمایل مهندسان مشاور به کاهش هزینه های ساخت پروژه، ضعف مالی، تدارکاتی و اجرایی پیمانکاران، پیشنهاد قیمت پایین تراز حد معقول پیمانکاران در مناقصه، وارد شدن شرکتهای بزرگ در سیستم دلالی اشاره نمود. نتایج پژوهش نشان از اهمیت بالای ابعاد اقتصادی در تأخیر پروژه ها داشته و محقق با ارائه چندین راهکار در ابعاد اقتصادی و ساختاری و با هدف بهبود شرایط در راستای کاهش تأخیر پروژه ها مقاله را به پایان رسانده است..

تأخیر در پروژهها، پروژه های عمرانی، پروژه های شهری، مشهد