منصور جهانتیغ - استادیار پژوهشی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی سیستان
اعظم رضایی نوری - کارشناس ارشد جامعه شناسی

مراتع نقش‎ اساسی در زندگی بشر از جمله تأمین مواد غذایی دام، حفظ آب و خاک، بهبود محیط زیست و تولید گیاهان دارویی ایفاء می نماید. زندگی عشایر و دامداران که بخش عظیمی از جمعیت کشور را تشکیل می دهد به مراتع وابسته است. لذا وضعیت مسکن بهره برداران و فاصله مراتع در بهبود زندگی آنان تاثیر دارد. هدف از این تحقیق بررسی نظر بهره برداران مراتع از سبک ساخت مجتمع های مسکونی و همچنین تاثیر این مجتمع ها بر روی پوشش گیاهی منطقه می باشد. برای اجرای این پژوهش ابتدا 50 نمونه بصورت تصادفی انتخاب و میزان استقبال ساکنین و همچنین نقاط ضعف و قوت این مجتمع ها مورد بررسی قرار گرفت. علاوه بر آن پوشش گیاهی منطقه در محدوده های کانون جمعیتی فعلی و محل اسکان قبلی آنان مورد تجزیه قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان می دهد که 55 درصد بهره برداران از این تجمیع استقبال نمی نمایند، بطوریکه 22 درصد مجتمع در حال حاضر خالی از سکنه است. عدم پیش بینی محل نگهداری دام از مهمترین چالش های این مجتمع ها بشمار می آید. چنانکه 75 درصد آنان بر این باورند که به دلیل عدم رعایت بهداشت با مشکل روبرو هستند. همچنین نتایج بررسی پوشش گیاهی نشان می دهد که ایجاد مجتمع های مسکونی نقش بسزایی در جلوگیری از تخریب مراتع ایفاء نموده است. بطوریکه با ایجاد مجتمع مسکونی در بیرون از دریاچه هامون حدود 45 درصد بر میزان پوشش گیاهی منطقه افزوده شده است که چنین وضعیتی نقش بسزایی در ایجاد فضای سبز و بهبود محیط زیست منطقه دارد.

مجتمع مسکونی، تخریب مراتع، فضای سبز، پوشش گیاهی