سیدمسعود منوری - استادیار دانشکده محیط زیست و انرژی، واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی تهران.
ساناز تجزیه چی - دکتری ارزیابی و آمایش سرزمین، دانشکده محیط زیست و انرژی، واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی تهران
راضیه رحیمی - هیئت علمی گروه منابع طبیعی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک

مشکل دفن مواد زاید جامد در مناطق ساحلی کشور یکی از نگرانی های مسئولین در زمینه حفاظت محیط زیست است. محدودیت های فیزیکی و محیطی به همراه نارسایی در سیستم فعلی مدیریت پسماند عوامل اصلی آلودگی های زیست محیطی و تخریب منابع طبیعی در این مناطق محسوب می شوند. تحقیق حاضر براساس طراحی یک روش جدید برای ارزشیابی مقایسه ای وضعیت موجود محل های دفن پسماند و با اهداف شناخت پیچیدگی و محدودیت های مکان یابی، معضلات بهداشتی- زیست محیطی و اقتصادی- اجتماعی انجام شده است. در این مقاله 48 شهر در سواحل جنوبی دریای خزر که در استان های گیلان و مازندران واقع گردیده اند، به عنوان محدوده مطالعاتی تعیین شده اند. طبق روش ارزشیابی که بنام متد منوری 95 نامگذاری گردیده است، 53 پارامتر مختلف در سه گروه فیزیکی، قابلیت ها و محدودیت ها و بهداشتی- زیست محیطی در محل های دفن پسماند مورد بررسی قرار گرفت. نتایج مشاهدات، بررسی ها و تحلیل های کامپیوتری نشان می دهند که مجموعا 5/87 درصد از محل های دفن پسماند مورد مطالعه از نظر رعایت ضوابط و معیارهای مذکور در شرایط غیر قابل قبول قرار دارند. تحلیل نهایی این محل ها مشخص می نماید که سهم مکان یابی نامناسب به عنوان عمده ترین معیار شاخص، مربوط به پارامترهای فیزیکی است. در وضعیت موجود، نبود قوانین و معیارهای مناسب مکان یابی، طراحی و بهره برداری از محل های دفن منطقه ساحلی در ایران عمده ترین مشکل زیست محیطی این جایگاهها محسوب می شدند. برای رفع معضلات فعلی و کاهش اثرات سوء آنها در آینده، تدوین و تصویب قوانین و مقررات مکان یابی ضروری است.

ارزشیابی، محل دفن پسماند شهری، سواحل دریای خزر، متد منوری 95