منصور غیاث الدین - شرکت متن ایران
کامیار یغمائیان - شرکت متن ایران

فلزات سنگین از عناصری هستند که به وفور در پوسته زمین یافت می شوند و طی فرآیندهای صنعتی مختلف و از طریق مواد زائد صنعتی وارد محیط زیست می گردند . بسیاری از این فلزات، سمی و خطرناک بوده و ضمن ورود به زنجیره غذایی و تجمع در بافتهای زنده می توانند مخاطرات گسترده ای را بر سلامت انسان داشته باشند . عناصری مانند مس، آهن، منگنز، روی، کبالت، مولیبدن و ... عناصر ضروری برای موجودات هستند و در غلظتهای کم، ارزش غذایی دارند اما همیم فلزات در غلظتهای بالا می توانند اثرات بازدارنده و نهایتاً اثرات سمی خود را ظاهر نمایند . برخی فلزات سنگین نظیر کادمیم، جیوه، سرب، ارسنیک، کروم و ... حتی در غلظتهای کم نیز برای موجودات زنده به عنوان عوامل سمی شناخته شده اند . (1) فلزات سنگین قادرند با مواد آلی و معدنی تشکیل کمپلکسهایی داده و به صورت ترکیبات پایدار در محیط زیست باقی بمانند . این عناصر در منابع آبی به حالتهای محلول و نامحلول و به صورت یون، کمپلکسهای آلی و معدنی و یا همراه مواد معلق و کلوئیدی یافت می شوند . این فلزات نسبت به تشکیل کمپلکسهای پایدار با اجزای آلی متفاوت عمل می کنند و اثرات سمی آنها بر موجودات زنده نیز یکسان نبوده و به صورت های مختلف ظاهر می شود (1). اثرات بهداشتی و زیست محیطی گسترده ناشی از فلزات سنگین مختلف بخوبی شناخته شده است . این فلزات با روشهای متعارف تصفیه قابل جداسازی نبوده ودر صورت ورود به سیستم های تصفیه بیولوژیکی فاضلاب که برای شهرها متداول است، اختلال ایجاد کرده و در غلظتهای بالا با وارد کردن شوک ناشی از بار ورودی، احتمال توقف عمل تصفیه در کل سیستم وجود دارد . با توجه به مشکلات عدیده فلزات سنگین و ضرورت حذف آنها، روشهای خاص جداسازی مانند روشهای شیمیایی و برخی روشهای بیولوژیکی مطرح می باشند که یکی از این روشهای بیولوژیکی استفاده از جذب توسط میکروارگانیسمهای مختلف می باشد . جلبکها از جمله موجوداتی هستند که در تولید محصولات تجاری، به عنوان منبع غذا نیز مورد استفاده قرار می گیرند . به علاوه کاربرد جلبکها در تصفیه فاضلاب به روش برکه تثبیت قدمت زیادی دارد ولی استفاده از آنها برای جذب سطحی فلزات سنگین از روشهای جدیدتر محسوب می گردد . جلبکها قادرند با فلزات سنگین تشکیل کمپلکس داده و در جداسازی فلزات از فاضلابها و آبهای آلوده مؤثر باشند . (6)