سعید ابراهیمی دهج - دانشجوی کارشناسی ارشد سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی، دانشگاه آزاد اسلامی یزد، ایران
علی اکبر جمالی - استادیار گروه علوم و مهندسی آبخیزداری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد میبد، میبد، ایران

بارش، ایجاد رواناپ، فرسایش و وقوع سیل بخش فرایندی که بطور مستمر در طبیعت ادامه دارد و گاهاً مداخلاف غیر طبیعی باعث تأثیر براین پدیده ها شده است. عامل فرسایش هرساله باعث هدررفت بسیاری از منابع طبیعی و تخریب آن می گردد. استفاده نادرست، کاربری های نامناسب و عدم مدیریت آگاهانه منابع طبیعی باعث تسریع در روند مخرب این پدیده شده است. لذا انجام مطالعات آب و خاک بمنظور حفاظت و بهره برداری از آن امری مهم و ضروری بنظر می رسد. فرسایش به عنوان خطر جدی منابع موجود را تهدید می کند. در این تحقیق هدف مکانیابی برای ساخت سدهای اصلاحی خشکه چین در حوزه آبخیز با بهره گیری از مدل ارزیابی چند معیاره مکانی (SMCE) و استفاده از نرمافزار ILWIS و با مقایسه زوجی در روش تحلیل سلسه مراتبی (AHP) با دخالت دادن نظر کارشناسان مربوطه در حوزه آبخیز شمس آباد شهرستان اراک است. برای مکانیابی لایه های اطلاعاتی شیب، نوع آبراهه، میزان بارش، شاخص پوشش گیاهی، لیتولوژی، کاربری اراضی، فاصله از جاده، فاصله از مناطق مسکونی و فاصله از منابع آب به عنوان محدودیت و عوامل مؤثر بر مکانیابی سدهای اصلاحی در منطقه شناسایی و در محیط نرم افزار ILWIS رقومی گردیدند. سپس محدودیت ها و عوامل استاندارد سازی شده و پس از وزن دهی به عوامل با کسب نظر کارشناسان و با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی به صورت فازی تدوین گردید. و در نهایت آبراهه ها (درجه 1) بمنظور احداث سدهای اصلاحی خشکه چین بر روی آنها به پنج کلاس متفاوت از خیلی نامناسب تا خیلی زیاد مناسب تقسیم شدند که سهم کلاس خیلی نامناسب بیشتر از همه بود که در مدیریت آبخیزداری منطقه و اولویت بندی در ساخت سدهای اصلاحی باید مورد توجه قرار گیرد.

تحلیل چندمعیاره مکانی، تصمیم گیری، اولویت بندی، حوزه آبخیز، حفاظت خاک، سد اصلاحی خشکه چین