سکینه شهبازی

انسان در آغاز برای پوشاندن بدن خود از چیزهای طبیعی استفاده می کرد. نخستین بار حضرت آدم و حضرت حوا برای پوشاندن برهنگی بدنشان از برگ درختان استفاده کردند. شکارچیان عصر یخ در 25 هزار سال پیش با به هم دوختن پوست جانوران خود را گرم می کردند. فرهنگ حجاب و پوشاندن بدن برهنگی فرهنگی است که از زمان های باستان تاکنون پاییده است و هرگاه ما عمیقاً به پیشینه ی تاریخی و فرهنگی خود مراجعه نماییم ملاحظه می کنیم که فرهنگ درست پوشاندن تن و بدن، متناسب با اوضاع و احوال سیاسی و اجتماعی مسئله ای است که نیاکان ما به آن می اندیشیدند و در باور آنها تخطی از این فرهنگ، گناهی بزرگ محسوب می شد. شهید مطهری می گوید: قبل از اسلام در میان بعضی ملل حجاب وجود داشته است. در ایران باستان و در میان قوم یهود و احتمالاً در هند حجاب وجود داشته و از آنچه در قانون اسلام آمده سخت تر بوده است، اما در جاهلیت عرب حجاب وجود نداشته است و به وسیله ی اسلام در عرب پیدا شده است. تجلیات پوشش در میان زنان ایران چنان چشمگیر است که برخی از اندیشمندان و تمدن نگاران، ایران را منبع اصلی ترویج حجاب معرفی کرده اند. نخستین مردمی که حدود 1500 تا 2000 ق.م به ایران آمدند آریایی بودند و آنها به سه گروه عمده مادها در شمال غربی، پارت ها در شرق ایران و پارس ها در جنوب ایران و در دوران پیش از مادها نشانی از چادر در پوشش زنان وجود نداشته است. در دوره ی مادها پیراهن مادی که پوشش بلند تا زانو است و دارای آستین بلندی است. در دوره ی پارس ها یا هخامنشیان اکثر تاریخ نویسان درباره ی پوشاک بانوان دوره ی هخامنشی به سکوت گذرانده اند و نوشته هایی که حق مطلب را ادا کند به جای نگذاشته اند. در دوره ی پارت ها یا اشکانی، ایرانی ها از لباس یونانیان که پس از هخامنشیان و با حمله ی اسکندر به ایران تأثیر پذیرفته اند. طرح هایی از چادر اشکانی که در آن طرز استفاده از چادر شبیه شنل یونانیان و رومیان است و در بیشتر موارد زنان دربار و اشراف نیز مانند سایر زنان پوشیده دیده می شود. آرامش روانی، استحکام پیوند خانوادگی، استواری اجتماع و ارزش و احترام زن نمونه ای از فواید حجاب است. هدف ما در این مقاله، بررسی و نشان دادن اندکی از حجاب و پوشش زنان ایران در ادوار گذشته است.