لنا الباجی - دانشجوی کارشناسی ارشد، پردیس علوم و تحقیقات خوزستان، دانشگاه آزاد اسلامی اهواز، ایران
سیدمحمدباقر نبوی - دانشیار دانشکده علوم دریایی و اقیانوسی، دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر، استان خوزستان، خرمشهر
افشین تکدستان - دانشیار گروه مهندسی بهداشت محیط، دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز، ایران

امروزه گسترش فعالیت های کشاورزی و افزایش طرح های توسعه آبیاری در اطراف رودخانه جراحی، سبب ایجاد آلودگی هاییبر پیکره آبی این رودخانه گردیده است که در نتیجه تخلیه زه آبهای کشاورزی به آب پدیدار شده اند. همچنین ورودفاضلابهای شهری و روستایی، پساب مراکز درمانی و بیمارستانی و پساب مراکز صنعتی از دیگر عوامل آلاینده رودخانه جراحیبشمار می آیند. بنابراین ورود این منابع آلاینده می تواند موجب بروز اثرات نامطلوب بر محیط زیست اکوسیستم آبی گردد. دراین مطالعه که به منظور بررسی خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی رودخانه جراحی صورت گرفته، از شاخص کیفیNSFWQI ، استفاده شده است. بدین منظور از 6 ایستگاه معین بر روی رودخانه بصورت فصلی از زمستان 1392 تا تابستان1393 نمونه برداری انجام شد و نمونه ها در سه ماه اسفند، اردیبهشت و تیر و با فاصله زمانی دو ماه برداشت گردیدند. نتایج نشان می دهد که دامنه شاخص کیفی NSFWQI در ایستگاه های مختلف در محدوده 57/33 تا 65 متغیر بوده است که بالاترین میزان شاخص مربوط به ایستگاه شادگان در پایین دست رودخانه به دلیل خود پالایی آب در این ناحیه و پایین ترین میزان شاخص مربوط به ایستگاه مشراگه به علت بالا بودن میزان کل جامدات معلق بوده است. همچنین مقایسه میانگین داده ها در فصول مختلف نشان می دهد که دامنه تغییرات شاخص NSFWQI در محدوده 60 تا 62/16 متغیر بوده است که بر این اساس آب، در فصل تابستان بدترین کیفیت و در فصل زمستان به دلیل افزایش نزولات جوی و رقیق سازی آلاینده ها بهترین کیفیت را داشته است. در مجموع با توجه به شاخص کیفی NSFWQI، وضعیت عمومی آب در تمامی ایستگاه ها و فصول درگروه متوسط نظام طبقه بندی جای می گیرد.

شاخص های کیفی، محیط زیست، NSFWQI ، رودخانه جراحی