محمدجعفر احمدی بزرگ - مرکز تحقیقات تمساح
سیدجاوید آل داوود - عضو هیات علمی دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران

یکی از پیش نشانگرهای وقوع زلزله تغییرات رفتاری در حیوانات است . توجه به توانایی حیوانات در احساس زلزله، به 373 سال قبل از میلاد، در یونان باستان بر می گردد . اما اینکه حیوانات چگونه ا ز زلزله با خبر می شوند موضوعی پیچیده می باشد . در سال های اخیر در کشورهای مختلف از جمله ایران پیش بینی زلزله توسط رفتار حیوانات مورد توجه قرار گرفته است . رفتارهای غیر طبیعی مشاهده شده پیش از زمین لرزه در حیوانات مختلف از حشراتی مانند زنبورهای عسل و مورچه ها تا پستانداران متکامل تر مانند میمون ها در نقاط مختلف دنیا به ثبت رسیده است که نمونه های این تغییرات رفتار مهمی در مورد آبزیان که مورد بررسی و ثبت قرار گرفته اند ب ه این شرح است : قبل از زلزله 1896 ژاپن با بزرگی (7/1) که سبب ایجاد تسونامی و کشته شدن حدود 27 هزار نفر گردید تعدا د زیادی مارماهی در ساحل مشاهده شده بود ( ریکیتیک، ).1976 قبل از زلزله تانگو 1927) ژاپن ) با بزرگی (7/5) ، خرچنگ ها که معمولا در اعماق دریا زندگی می کنند به سطح آب آمده بودند ( ریکیتیک، ).1976 بررسی بر روی حرکات گربه ماهی قبل از زلزله های بزرگ می تواند نشانه خوبی برای وقوع زلزله باشد . در کشور ژاپن حرکات این نوع گربه ماهی به صورت 24 ساعته در آزمایشگاه کنترل شده و ارتباط آن با زلزله ها بررسی می شود ( آساها را و همکاران، (.2002 حرکات شدید گربه ماهی چند روز قبل از زلزله های بزرگتر از 4/5 مشاهده می شود . ارتباط حرکات گربه ماهی با زلزله می تواند در اثر تغییرات میدان الکترومغناطیسی باشد . در این مقاله با بررسی میزان صید آبزیان در استĤن های سیستان و بلوچستان و هرمزگ ان در 5 سال گذشته و همچنین مقایسه تفکیکی نوع ماهی - میزان صید - منطقه صید - زمان صید با ارتعاشات بالای 2 ریشتر در محدوده حاشیه خلیج فارس و دریای عمان و ارتعاشات بیش از 3 ریشتر در محدوده جنوب شرقی کشور به بررسی این نکته که ارتباط معناداری بین میزان صید گونه های مختلف ماهی ها و ارتعاشات ثبت شده در این محدوده وجود دارد خواهیم پرداخت . در اینکه حیوانات چگونه از وقوع زلزله با خبر می شوند نظرات متعددی وجود دارد یکی از نظریه های اخیر در این مورد تغییر در میدان مغناطیسی و سطح انرژی الکترون ها و در نتیجه رفتارهای غیرع ادی حیوانات می باشد . این تغییرات الکترومغناطیسی و الکترومکانیکی همراه با نویز بوده اما توسط حیوانات فیلتر شده و به صورت خودکارتفسیر می شوند و در صورت شرایط غیرعادی حیوان مطلع می شود .