مجتبی رضازاده اردبیلی - عضو - هیئت علمی دانشکده معماری،پردیس هنرهای زیبا،دانشگاه تهران،ایران
سیده رقیه صفری - دانشجوی کارشناسی ارشد مرمت بناها و بافت های تاریخی،دانشکده معماری،پردیس هنرهای زیبا،دانشگاه تهران،ایران

انسان به عنوان موجودی آسیب پذیر نیازمند حفاظت در مقابل عوامل بیرونی (طبیعی و انسانی) می باشد. تفکر ساخت و احداثدیوارها و دژها، به عنوان یک اقدام دفاعی با هدف ایجاد مانع در مسیر تهاجم دشمن و ممانعت از مواجه شدن با حملاتغافلگیرانه مورد توجه بوده است. امنیت مهمترین مسأله در شهرهای کهن بوده زیرا که تمرکز قدرت و ثروت و مراکزحیاتی،شهرها را در وضعیتی قرار داده بود که فعلیت یافتن هرنوع تهدیدی در آنها می توانست چالش جدی برای نظام حکومتیآن سرزمین باشد.معماری و شهرسازی به عنوان یک واسطه ، قدرت دفاعی را بالا برده و در ارضای نیاز به امنیت نقش اساسیداشته و باعث بقای انسان میگردد.از شهرهای کهن ایران که همواره مسأله امنیت در آن اهمیت فراوان داشته ، شهر ارومیهبوده است.ارومیه به دلیل موقعیت مرزی و قرار گرفتن بر سر راه های قفقاز و آسیای صغیر و بین النهرین و مناطق حاصلخیز درغرب دریاچه ارومیه همواره مورد توجه قبایل دیگر و سرزمین های همسایه بوده است، که برای دستیابی به این سرزمین دستتعدی و چپاول دراز کرده و این منطقه را مورد تاخت و تاز قرار دادهاند. نوشتار حاضر با استفاده از مطالعات کتابخانهای و بررسیسفرنامه ها و نقشه های تاریخی درصدد بررسی تأثیر دفاع در شکل شهر ارومیه و همچنین معرفی آن به عنوان یک قلعه شهر درطول تاریخ بوده است.

امنیت، استحکامات، دفاع، قلعه، ارومیه