ودیهه ملاصالحی - استادیار ، گروه معماری ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد سمنان ، سمنان ، ایران
مرضیه برناک - دانشجوی کارشناسی ارشد ، گروه معماری ، واحد سمنان ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد سمنان ، ایران

ورود اسلام به ایران جدا از دگرگونی تشکیلات سیاسی، با تغییر در ساختار فکری و فرهنگی همراه بود. اسلام با داشتنساختار فکری و فرهنگی متفاوت، تغییرات اجتماعی بسیاری در زندگی مردم ایران ایجاد کرد. تغییر کاربری بسیاری از بناهایاجتماعی از پیامدهای ناگزیر این تغییرات اجتماعی بود. محل عبادت که در ادیان مختلف صورت های متفاوت داشته استهمواره از مهمترین بناهای اجتماعی ایران به حساب می رفته است. مسجد به عنوان نمود عبادتگاه مسلمانان از مهمترینبناهایی بود که خیلی زود به مهمترین بنای اجتماعی در ایران تبدیل شد. کارکرد مذهبی این بنا که در زندگی مردم ایراناهمیت حیاتی داشت در کنار دیگر کارکردهای اجتماعی و سیاسی به مسجد اهمیت بسیاری بخشید. معماری مسجد تاریخانهکه پس از مسجد جامع فهرج یزد و مسجد جامع نایین قدیمی ترین مسجد ایران است ، در کنار ویژگی های منحصر به فردساختاری به لحاظ سابقه کارکرد ویژگی های شاخصی دارد که موضوع بررسی ما در این مقاله است. بنای این مسجد در شهرتاریخی دامغان و بر روی بقایای یک بنای پیش از اسلامی به تاریخانه موقعیت ممتازی بخشیده است.

مسجد ، تاریخانه ، دامغان ، عبادتگاه