محمد همتی - دانشجوی دکترای سازه های آبی دانشگاه شهید چمران اهواز
سید محمود کاشفی پور - استاد گروه سازه های آبی دانشکده مهندسی علوم آب دانشگاه شهید چمران اهواز
مهدی قمشی - استاد گروه سازه های آبی دانشکده مهندسی علوم آب دانشگاه شهید چمران اهواز

فرایندهای طبیعی مرتبط با سیستم های رودخانه های پیچان رودی محافظت نشده نشان داده است که گود افتادگی بستر آبراهه ، فرسایش ساحل آبراهه و جابجایی قوس ها در این رودخانه ها اتفاق می افتد در بعضی سیستم ها ، قوس ها (مئاندرها) ه طور طبیعی و در جهت عرضی به سمت پایین دست گسترش می یابند یکی از سازه هایی که برای کنترل این جابجایی ها به کار برده می شود سرریزهای مستغرق می باشد سرریزهای مستغرق سازه های سنگی شکل هستند که در قسمت قوس خارجی رودخانه احداث می گردند تا جهت جریان را از قسمت بیرونی قوس تغییر داده و مانع فرسایش آن گردند در این تحقیق تاثیر طول سرریزهای مستغرق بر الگوی رسوب و جریان در شرایط بستر زنده (تزریق پیوسته رسوب) مورد بررسی قرار گرفت. متغیرهای مورد استفاده در این تحقیق از سه نسبت دبی جریان به دبی طراحی سرریزها برابر با 0.67، 1 و 1/27 ، طول سازه ها 20، 30، 40 درصد عرض بالایی کانال در دبی طراحی استفاده شد و سازه ها عمود بر قوس نصب شده بودند ارتفاع و فاصله سازه ها در این تحقیق ثابت بودند و قطر متوسط مواد بستر 1/6 میلی متر می باشد نتایج تحقیق حاضر نشان داد که در اثر احداث سرریزهای مستغرق نسبت های طول برابر با 0/4 و 0/2 به ترتیب باعث افزایش و کاهش 1 درصدی تراز آب شده و نسبت طول 0/3 تاثیری در افزایش و یا کاهش تراز آب نسبت به حالت بدون سازه نداشتند. نسبت شیب پروفیل عرضی سطح آب در اثر احداث سرریزهای مستغرق به حالت بدون سازه در نسبت طول برابر با 0/2 کمتر از 0/3 و 0/4 می باشد ابعاد طولی و عرضی چاله فرسایشی و نسبت سطح رسوبات در سمت قوس خارجی به سطح اولیه رسوبات، با افزایش نسبت طول زیاد می گردد تاثیر نسبت طول 0/4 در کنترل فرسایش قوس خارجی بیشتر از 0/3 و آن هم بیشتر از 0/2 می باشد.

سرریزهای مستغرق، پیچان رود، تراز آب، بستر زنده، الگوی رسوب، نسبت طول