مصطفی مومنی - استادیار گروه الهیات دانشگاه پیام نور
علیرضا کهنسال - استادیار گروه فلسفه و حکمت اسلامی دانشگاه فردوسی
سید مرتضی شاهرودی - استاد گروه فلسفه و حکمت اسلامی دانشگاه فردوسی

مسأله اتحاد عاقل و معقول یکی از مسائل مهم و بحث انگیز در طول تاریخ تفکر فلسفی بوده است که برخی از در انکار و برخی از سر اقبال بر آن وارد شدهاند. ابن سینا از کسانی است که دو نگاه به این مسأله داشته است و از یکی به اثبات آن پرداخته است و از نگاه دیگر به انکار آن. حال آنچه مطرح میگردد این است که آیا در آرا این فیلسوف بزرگ تذبذب و تناقض وجود دارد؟ در پاسخ به این سؤال، پاسخهای گوناگونی ارائه شده است. آنچه نگارنده بر آن است این است که با تفکیک این دو نگاه به مسأله، تناقض مورد توهم برطرف میگردد. این دو نگاه یکی نگاه مشایی به مسأله و دیگری قائل بوده و بر آن است که در گذار شیخ ((تعالی در تفکر سینوی )) نگاه متعالی به آن است. نگارنده به از تفکر مشایی به تفکر متعالیه، نگاه ابن سینا به مسائل تعالی یافته است. یکی از این موارد مسأله اتحاد عاقل و معقول است. دراین مقاله شواهدی از آثار ابن سینا بر این مطلب ارائه شده و شیخ از قائلان به اتحاد عاقل و معقول تلقی شده است.

ابن سینا، اتحاد عاقل و معقول، تعالی تفکر سینوی