محمدکاظم فرقانی - استادیار دانشگاه امام صادق (ع)
ابراهیم خانی - دانشجوی دکتری حکمت متعالیه دانشگاه اصفهان

در مورد نحوه تقسیم بندی اعتبارات مختلف ماهیت و همچنین نحوه تحقق این اعتبارات، مباحثی تفصیلی در فلسفه مطرح شده است، ولی بر اساس نظر غالب، کلی طبیعی به عنوان مقسم و سایر اعتبارات آن به عنوان اقسام قلمداد میشود. در مورد نحوه تحقق آنها نیز گرچه بر سر وجود افراد جسمانی برای یک ماهیت جوهری توافق وجود دارد، اما بر سر وجود فردی عقلی که از آن تعبیر به مثال عقلی و افلاطونی میشود اختلاف نظر وجود دارد، لیکن به نظر میرسد همانگونه که عارفان در یک تفاوت بنیادین در تقسیمات وجود، وجود لابشرط مقسمی را به عنوان حقیقت وجود معرفی مینمایند و تمامی اقسام وجود را مظاهر آن قلمداد میکنند؛ در مورد ماهیت نیز بتوان چنین مسیر تحولی را پیمود. به این صورت که با پیگیری لوازم وجود فرد عقلی ماهیت جوهری نشان داد که سایر اعتبارات ماهیت در قبال این حقیقت عقلی به منزله فروع و ظهورات آن میباشند و لذا سبب تعدد حقیقی افراد ماهیت نمیشوند.

اعتبارات ماهیت، اصالت وجود، ملاصدرا، مثل افلاطونی