حسام الدین راضی اردکانی - دانشجوی دکترا، دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه صنعتی شریف
محمدرضا احدی - استادیار، عضو هیئت علمی، پژوهشکده حمل و نقلف دانشگاه علم و صنعت ایران

اتوبوس یکی از قدیمی ترین وسایل همگانی می باشد. ایمنی این وسایل، از چالش های اصلی هر سیستم حمل و نقل همگانی است. در این میان، تاکنون مسئله شدت تصادفات این دسته از وسایل نقلیه کمتر مورد توجه پژوهشگران بوده است. در سال های اخیر برای اولین بار چند مطالعه پیرامون تحلیل شدت تصادفات اتوبوس ها در سطح جهان انجام گرفته است. از این رو این پژوهش در تلاش است که با استفاده از اطلاعات تصادفات ایران که توسط پلیس پس از وقوع تصادفات به ثبت رسیده است، عوامل مؤثر بر شدت تصادفاتی که در آنها اتوبوس درگیر بوده است را در معابر شهری و بین شهری به صورت جداگانه شناسایی و بررسی کند. در این راستا از مدل لوجیت ترتیبی استفاده شده است. در فرایند مدلازی، تأثیر پارامترهایی گوناگونی چون ویزگی های زمان تصادف، ویژگی های راننده، تصادف و معیر، بررسی شده است. بر اساس نتایج حاصله، در معابر درون شهری و برون شهری افزایش سابقه رانندگی کاهش شدت تصادف را به دنبال داشته است. در حالی که در معابر درون شهری عواملی چون وقوع تصادف در شب، سن بالای 60 سال راننده، تصادف با عابر یا چند وسیله، سرعت غیرمجاز، عبور از چراغ قرمز و وقوع در بزرگراه با افزایش شدت تصادفات همراه بوده است. در معابر برون شهری، فصل بهار و تابستان، جوان بودن رانندهف تخلف عمدی وی، مصرف الکل یا مواد مخدر، خستگی و خواب آلودگی، واژگونی و سقوط، عدم توجه به جلو، روسازی خیس، شیب دار و قوس دار بودن مسیر، افزایش شدت تصادفات اتوبوس ها را به دنبال داشته است. امید است این نتایج، بتواند به اتخاذ سیاست های ارتقاء ایمنی حمل و نقل همگانی کمک شایانی کند.

شدت تصادف، اتوبوس های درون شهری، اتوبوس های برون شهری، مدل لوجیت ترتیبی