محمدقاضی دهی - دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل، ایران
محمد فرهمند - استادیار، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل، ایران

حکیم متاله میرزا محسن عماد اردبیلی (1250-1333 شمسی) از جمله ی عرفای وارسته ای استکه رداشعار خود به خوبی توانسته است به بیان معراف والای انسانی و الهی و به ارائه مباحث عرفان نظری و عملی بپردازد که از جمله ی این مباحث بحث «انسان کامل» است . « انسان کامل» در تفکر عرفانی «عماد اردبیلی » به انسانی اطلاق می شود که غایت و هدف اصلی ایجاد عالم، کتاب مبین الهی ، سبب بقای عالم هستی، صاحب ولایت ، واسطه فیض الهی ، آیینه ی خدای نما، جامع اسما و صفات الهی ، جانشین خدا در زمین و جان عالم هستی و محیط بر آن می باشد . از دیدگاه عماد اردبیلی مصادیق انسان کامل، حضرت رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم ) ، ائمه اطهار (علیهم السلام ) و اولیای الهی و مردان خدا می باشند ، بزرگانی که مستان خمخانه ی توخید و نهنگان دریای وحدت می باشند که به واسطه ی علم لدنی و یا سیر و سلوک معنوی به مراتب عالی انسانی نایل آمده اند .

انسان کامل، عرفان، عماد اردبیلی، وحی و ولایت