مجتبی سلطانی - کارشناسی ارشد باستان شناسی از دانشگاه سیستان و بلوچستان
صاحب یوسفی - کارمند میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان خراسان جنوبی

استان خراسان جنوبی قهستان باستان ، یکی از مناطق مهم ایران از نظر باستان شناسی است، قرار داشتن این منطقه درهمسایگی دشت بزرگ سیستان و واقع شدن در موقعیتی که شمال شرق را به جنوب شرق پیوند میدهد باعث شده تا بتوان شاهد وجود آثار باستانی از تمام دورهها در این استان باشیم. وجود آثاری از دورههای تاریخی به خصوص زمان اشکانی و همچنین قلعه- های بسیاری از دورهی اسلامی به خصوص قلعههای اسماعیلیه شاهدی بر این مدعا است ولی تا کنون اطلاعات زیادی از آثار این منطقه منتشر نشده است. کالجنگال واقع در بخش خوسف و رشته کوه باقران، درهای تنگ و کوچک است که نقوش و کتیبههای آن از چهل سال قبل در نشریات معرفی شده است. در سال 1831 به انگیزهی تعیین حریم به طور دقیق بررسی شد تا به این سوال که آیا نقوش و کتیبههای دیگری در این دره وجود دارد یا خیر؟ پاسخ داده شود. پس از بررسی دقیق دره اطلاعات جالب و جدیدی از درهی کالجنگال بدست آمد که شامل چند کتیبه و سنگ نگارهها میباشد. یافتههای این پژوهش برای نخستین بار است که در این مقاله معرفی میشوند و آسیب شناسی شدهاند.

بیرجند، کالجنگال، اشکانی، کتیبه، سنگنگاره