مهری علی آبادی - پژوهشگر آزاد

تاثیر گذاری هنر فاخر ساسانی در زمینه های مختلف و همچنین تداوم و بقای آن درآثاروبناهای متعدد تا دورهی معاصر را بی اغراق میتوان یکی از جنبه های شگفت انگیزآن دوران برشمرد.طاق بستان با حجاری های منحصر بفرد خود، همچون گنجینه ای از نقوش متنوع و ارزشمند و شاخص ساسانی به شمار میرود که تاثیر گذاری خود را به شیوه های گوناگون در نقوش و موتیف های آثار و ابنیهی ادوار مختلف تاریخی به کرات به نمایش گذاشته است تا جائیکه آثار و ابنیه اسلامی نیز تا همین اواخر از این تاثیرپذیری بی بهره نبوده اند. تکیه معاون الملک کرمانشاه را میتوان از جمله مکانهایی دانست که از این تاثیر پذیری بهره برده است. این بنا، از آثار ممتاز دوران قاجار در کرمانشاه میباشد و با نیت برپایی تعزیه و عزاداری امام حسین(ع) و اهل بیتش بنا گردیده و با مجموعه ای غنی ازکاشیکاریهای متنوع، به همراه تصاویر و نقاشی های گوناگون تزئین شده است.چنانچه آن را به گنجینه ای کم نظیر از انواع کاشی ها با ویژگی هایی چون : غنای تصویری در کاشیکاری، تنوع در رنگ آمیزی نقوش، تنوع در ساخت کاشیها به صورت برجسته ، نیمه برجسته، تخت و گوناگونی در ابعاد کاشی ها مبدل ساخته است. هر چند که قسمت اعظم نقاشی کاشی ها اختصاص به واقعه کربلا و عاشورا و همچنین عزاداری برای ائمه اطهار به خصوص امام حسین(ع) و اهل بیتش دارد که هماهنگ با کاربری بناست ،اما در این میان رجوع به گذشته پر شکوه ایرانی وبه تصویر کشیدن نقوش باستانی به خصوص نقوش دوره ساسانی و بهره گیری از نقوش طاق بستان به عنوان بخشی از نقوش کاشی ها ، جایگاه مهم و قابل تأملی را به خود اختصاص داده است. این مقالهضمن شرح وبسط موضوعات نقوش بنای یادشده،به چند نمونه از این تاثیر پذیری ها و دلایل میپردازد.

طاق بستان، تکیه معاون الملک ، هنرساسانی ، کاشی کاری اسلامی، دوران قاجار