رسول احمدی - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه تهران
علی روشن ضمیر - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه تهران
حسین فرهمند - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه تهران

محراب به عنوان یکی ازعناصراصلی درمعماری مساجد محسوب میشود که بصورت تورفتگی دردیوار سمت قبله دیده میشود براساس نوشته های متون محراب مهمترین و مقدس ترین مکان مسجد شمرده میشود و دارای حرمت بالایی است بی شک این اهمیت و حرمت دلیل خاصی داشته و شاید به کارکرد آن درساختمان مساجدباز می گردد درباورامروزی کاودیوارسمت قبله به منظورنشان دادن جهت عبادت به کارمیرود این درحالی است که این پدیده ی وارداتی دراغاز کارکردی متفاوت با آنچه امروزه درذهن ما نقش بسته داشته است باتوجه به منابع و متون تاریخی نخستین محراب مجوف درزمان ولیدبن عبدالملک و درمسجدمدینه ساخت شده و درساخت آن ازمعماری کلیساهای مسیحی تقلید شده است بابررسی بیشینه ی محراب درمعماری دوره صدرمسیحیت و پیش ازان به این نتیجه می رسیم که پدیده ای کاملا مسیحی نبوده و ریشه درمعماری معابد دوران پیش ازمسیحیت دارد دراین نوشتار سعی گردیده با مطالعه سیرتحولی محراب ازدوره صدرمسیحیت تاسده نخستین اسلامی به ماهیت وجودی محراب و چگونگی ورود این عناصر نمادین به معماری مساجد پرداخته شود

محراب ، صدرمسیحیت ، مهرپرستی ، مسجدمدینه ، سده نخستین اسلامی