مجید ساریخانی - استادیار گروه باستان شناسی دانشگاه شهرکرد

ابزارهای نجومی و کاربرد آن در زندگی بشر دارای سابقه ی دیرینه ای است که در متون اسلامی بارها به آن اشاره شده است. این مقاله به کتیبه ی اسطرلاب های دوره سلجوقی با توجه به آثار گنجینه اسلامی پرداخته است. سؤال پژوهش این است که کتیبه اسطرلاب های دوره سلجوقی چه ارتباطی با اثر و چه مضامینی از آنها استنباط می گردد. فرضیه تحقیق مبتنی بر آن است که کتیبه های اسطرلاب های دوره سلجوقی ارتباطی مستقیم با کاربرد اثر و مضامین برخی از کتیبه ها در رابطه با سازنده اثر و مفاهیم دینی و اعتقادی است. روش تحقیق توصیفی و تحلیلی همراه با بازدید از آثار گنجینه اسلامی موزه ملی ایران می باشد. و یافته های تحقیق نمونه آثار موزه ملی ایران است و نتیجه تحقیق بیانگر آن است که اسطرلابهای باقیمانده از دوره سلجوقی از دو نوع کروی و مسطح می باشد و کتیبه های آن مشخص کننده کاربرد دقیق اثر، سازنده و آیات قرآنی مرتبط با علم نجوم می باشد.

اسطرلاب، سلجوقی، نجوم، کتیبه، موزه ملی ایران