سیدمیلاد هاشمی - دانشجوی کارشناسی ارشد باستان شناسی پیش از تاریخ، دانشگاه تربیت مدرس، تهران
فهیمه جاجرمی - دانشجوی کارشناسی ارشد باستان شناسی، موسسه غیرانتفاعی مارلیک، نوشهر

از جمله نقوشی نمادین که اغلب در کنار نمادهای خدایان یا موجودات خیر و شر در آثار منقول خاور نزدیکی باستان مشاهده میکنیم، نماد هفت گوی است. این نماد در بافتهای با موضوعات گوناگون دیده میشود و به نظر میرسد قدیمیترین نمایش واضح آن در مهری استوانهای از دورهی سلسلهی قدیم II سومری با تاریخ حدود 0022 ق م باشد. در دورهی هخامنشی در چند اثر مهر متعلق به گل نبشتههای باروی تخت جمشید نیز شاهد حضور این نماد هستیم. حال پرسشهای اصلی اینها هستند: اولا نزدیکترین نمود خارجی یا تفسیر برای این نماد چیست؟ ثانیا آیا این نماد در بافت هخامنشی، اسطوره یا معنایی پارسی دارد یا صرفا برداشتی از نمودهای بصری هنر خاور نزدیکی باستان است؟ نظر به کمبود منابع نوشتاری در مورد باورهای کهن ایرانی، نگارندگان بنا به دلایل منطقی، بیشتر به هنر و متون کهن خاور نزدیکی و نیز شبه قارهی هند تکیه کردند تا شاید سرنخهایی بیابند. در این میان، نخست دریافتیم که به گمان فراوان، این نماد همان خوشهی پروین در آسمان در صورت فلکی ثور است. دیگر آنکه شواهدی نیافتیم که این نماد در موطن پارس ها اسطورهای خاص ایرانیان داشته است.

هفت گوی، پروین، صورت فلکی، بابل باستان