زمینه ها و عوامل موثر بر پیدایی اسکان غیر رسمی (حاشیه نشینی) در ایران

یکی از زمینه های ناپایداری توسعه شهری بویژه در کشورهای در حال توسعه گونه ای از سکونت با مشکلات حاد موسوم به اسکان غیر رسمی است که درحال گسترش فزاینده که نیازمند اتخاذ تدابیر ویژه برای ساماندهی وضعیت کنونی و جلوگیری از گسترش آن در آینده است (پارسانژاد، 1:1388). با توجه به این مطلب، این مقاله درصدد بررسی زمینه ها و علل پیدایی اسکان غیررسمی در ایران می باشد. در این راستا دیدگاهها و نظریه های مطرح شده پیرامون اسکان غیر رسمی، علل پیدایش سکونت گاههای غیررسمی، ویژگی های ساختاری و راهکارها و سیاستهای ساماندهی اینگونه بافت ها مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. با بهره گیری از روش اسنادی- کتابخانه ای به بررسی مقالات و مکتوبات پرداخته شده است و نتایج حاصله حاکی از آن است که عوامل پیدایش چنین بافت هایی صرفا یک موضوع نیست بلکه در برگیرنده طیف وسیعی از موضوعات به صورت پیوسته می باشد. موضوعات ذکر شده شامل: بلایای طبیعی (سیل، خشکسالی و . . .)، حوادث اجتماعی و سیاسی (همچون درگیری های منطقه ای) به منظور تامین اهداف حکومت مرکزی وقت، فقدان نهادسازی برای تجهیز و تجمیع منابع اقشار کم درآمد وعدم حمایت و هدایت دولت در مورد خانه سازی خودیار و . . . که در متن مقاله به تفضیل آورده شده است و در پایان بهترین راهکار جهت ساماندهی روش توانمندسازی، بهسازی محلات با ابزارهایی همانند خودیاری اهالی و اعتبارات دولتی و تسهیلات بانکی پیشنهاد شده است البته این بدان معنی نیست که صرفا در همه جای کشور می بایست دقیقا یک الگوی واحد پیاده گردد بلکه متناسب با شرایط موجود در جزئیات آن تغییراتی لحاظ کرد.

Keywords:

اسکان غیر رسمی , انواع سکونتگاههای غیر رسمی , عوامل تأثیرگذار در اسکان غیر رسمی , حاشیه نشینی , ایران