مریم عیوضی حصار - کارشناسی ارشد معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب

درخت زندگی محور جهان و درختی همیشه سبز است که میوههایش ابدیت و بی مرگی را همراه دارد و هستی همه درختان است تحلیل حاضر در پی معرفی صورتهای مختلف درخت و گیاه مقدس ) درخت مقدس ( بر روی محرابهای مساجد ایرانی است. علاوه بر این با مقایسه مفاهیم باستانیتر این صورتها، اصل تداوم حیات این نماد را بر روی محرابها مورد توجه قرار میدهد. ابتدا به بررسی پیشینه درخت زندگی و نمونههای موجود در هنر باستانی بین النهرین، ایران و اسلام و انواع اشکال مختلف درخت زندگی پرداخته و سپس ارتباط طرح درخت زندگی را بر روی محرابهای ایرانی بررسی میکند. شواهد نشان میدهد این نمادها با مفهوم برکت و باروری مر تبط است و تداوم این مفهوم بر روی محراب وجود دارد. محراب به مثابه مکان ارتباط عالم زمینی با جهان ملکوتی و درخت ندگی نماد جاودانگی، تجدید حیات، برکت و باروری است که با وجود این سمبل در این مکان مقدس، باور مردم به جاودانگی به درجه اعلای خود میرسد.

درخت مقدس، محراب، تزئینات اسلامی