زهرا شیرزاد - مدرس مدعو جغرافیای سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت، رشت، ایران

روند افزایش جمعیت و توسعه کلانشهرها، نیاز به تبیین تکالیف و حقوق جدید متقابل شهروند ونهادهای حکومتی را ضروری ساخته است. لذا، پرداختن به مولفه های تأثیرگذار در حقوق شهروندی باتوجه به برآورد جمعیت و برخورداری آن از مساحت در سازماندهی فضای درونی کلانشهرها از اهمیتخاصی برخوردار است. از این رو، در مقاله حاضر با استفاده از تحلیل مولفه های پارکها، کلانتریها،بیمارستانها، مدرسه ها و ایستگاه های تاکسی و اتوبوس در سازماندهی فضای درونی کلانشهر رشت کهبه عنوان مولفه های تأثیرگذار بر حقوق شهروندی فرض شده اند، به برخورداری مناطق سه گانه شهر ازمولفه های مذکور با طرح این سئوال که نسبت بهره مندی شهروندان مناطق سه گانه از مولفه هایتفریحی، امنیتی، بهداشتی- درمانی، آموزشی و ارتباطی چگونه است پرداخته شده است. برای پاسخ بهسئوال فوق، از روش تحقیق توصیفی- تحلیلی مبتنی بر شیوه مطالعات کتابخانه ای و اسنادی با استفادهاز منابع کتابخانه ای و اینترنتی و آمارنامه های مرتبط، به تدوین مبانی نظری تحقیق و ویژگی هایجغرافیایی کلانشهر رشت پرداخته شده است. همچنین با استفاده از نقشه شهر رشت که از سازمانمدیریت و برنامه ریزی استان گیلان در سال 1390 تهیه گردیده موقعیت استقرار مولفه های مورد مطالعهدر محیط GIS ترسیم گردید. همچنین موقعیت برخی از مولفهها با استفاده از GPS تعیین و در محیطGIS مشخص گردیده است. یافته های تحقیق بر اساس نقشه ها و جداول استخراج شده در مورد ویژگیهر یک از مناطق سه گانه و برخورداری آنها از مولفه های یادشده نشان می دهد که توزیع مولفه هایتأثیرگذار بر حقوق شهروندی در سازماندهی درونی کلانشهر رشت به نسبت جمعیت و مساحت یکساننمی باشد و هر یک از مناطق از ویژگی خاص خود برخوردار است.

کلانشهر، رشت، حقوق شهروندی، جغرافیای سیاسی، ملت