نوشین اصولی - عضو هیات علمی گروه زراعت- دانشکده کشاورزی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد خرم آباد
کاظم طالشی - عضو هیات علمی گروه زراعت- دانشکده کشاورزی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد خرم آباد
سعید غلامرضایی - عضو هیات علمی دانشگاه لرستان

این تحقیق با هدف شناسایی و بررسی عوامل اقتصادی و اجتماعی مؤثر بر مدیریت بهینه منابع آب بخش کشاورزی شهرستانهای ازنا، کوهدشت و پلدختر استان لرستان به روش پیمایشی صورت گرفت. پس از انجام نمونه گیری، داده ها با استفاده از دو پرسشنامه مختص کشاورزان و کارشناسان جمع آوری شدند و پس از ورود به کامپیوتر با استفاده از نرم افزار SPSS 15 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج حاصله نشان داد که: بین شهرستانهای مورد مطالعه از لحاظ مدیریت بهینه منابع آب تفاوت معنی داری وجود دارد. مقایسه انواع نظام های بهره برداری از اراضی نشان داد که بین انواع نظامها نیز از لحاظ مدیریت بهینه منابع آب کشاورزی تفاوت معنی داری وجود دارد. از دیدگاه کشاورزان و کارشناسان، از بین عوامل اقتصادی چهار عامل پرداخت آب بهاء؛ ارائه اعتبارات بانکی کم بهره و سهل الوصول؛ پرداخت وام دولتی بلاعوض و دخالت بخش خصوصی برای سرمایه گذاری در زمینه مدیریت آب بر مدیریت بهینه منابع آب کشاورزی شهرستانهای مورد مطالعه زیاد تا خیلی زیاد تأثیر دارند که از این بین پرداخت وام دولتی بلاعوض به کشاورزان جهت اجرای طرحهای مدیریت آب با اولویت ترین عامل اقتصادی مؤثر می باشد و از بین عوامل اجتماعی چهار عامل دانش بومی؛ مشارکت کشاورزان در طرح ها و پروژه های مدیریت منابع آب؛ ایجاد و تقویت تشکل های آب بران و واگذاری بهره برداری و نگهداری سازه های کوچک و شبکه های آبیاری به کشاورزان و فرهنگ سازی درجهت اصلاح الگوی مصرف آب بر متغییر وابسته زیاد تا خیلی زیاد تأثیر دارند و از این بین فرهنگ سازی برای اصلاح الگوی مصرف آب با اولویت ترین عامل اجتماعی مؤثر می باشد. اولویت بندی کلی عوامل اقتصادی و اجتماعی مؤثر بر مدیریت بهینه منابع آب بخش کشاورزی نشان داد که از دیدگاه کشاورزان و کارشناسان در کل عوامل اجتماعی دارای اولویت بالاتری نسبت به عوامل اقتصادی می باشند.

مدیریت بهینه منابع آب، بخش کشاورزی، عوامل اقتصادی، عوامل اجتماعی، استان لرستان