آزاده ضیایی - دانشجوی ارشد معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات فارس، ایران
حسین دبستانی - دانشجوی ارشد معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات فارس، ایران
بهاره رنجبر - دانشجوی ارشد معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات فارس، ایران
مهشید معتمد - دانشجوی دکترای معماری، مدرس مدعو دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت، ایران

معماران در جریان ساخت و طراحی عبادتگاه ها موظفند تا به جای توجه به جنبه های فرعی طراحی، بر روی مقوله سنت تمرکز کنند، سنتی که همراه با احترام به طبیعت و محیط زیست در دنیای امروزی باشد. پیروان هر یک از مذاهب و افرادی که به مراکز مذهبی مراجعه می کنند، به معماران اجازه نمی دهند تا الویت هایی مانند فضای روحانی و قداست را نادیده انگارند و کمتر مسجدی را می توان یافت که از حداقل تاثیرات لازم به ویژه اقلیم و فضای سبز، برخوردار باشد. ایران کشوری است با طبیعت گوناگون که در بعضی از مناطق آن می توان چندین نوع اقلیم با تفاوت در پوشش های گیاهی و توپوگرافی زمین را مشاهده کرد، اما اثری از این ویژگی ها در مساجد نیست. این مقاله با توجه به ویژگی های اقلیمی هر محل، معماری همساز با طبیعت را در طرح های معاصر ایجاد کرده تا بتواند راهکاریی برای پایداری بیشتر مساجد، بدون استفاده از تکنولوژی، ایجاد کند؛ به گونه ای که با شناخت عناصر آب و هوایی و بهره گیری از آن ها، بتواند در جهت آسایش استفاده کنندگان مساجد سبز امروزی را به وجود آورد و در این مکان ها راه حل هایی برای همسازی با طبیعت به کار ببرد. مسجدهای گذشته با بهره گیری از شرایط اقلیمی به پایداری توجه داشته اند، اما در دوران حاضر بیشتر به زیبایی مساجد توجه شده تا سازگاری با طبیعت و حفظ محیط زیست؛ علاوه بر حس معنویت در این بناها، لازم است در جهت ایجاد مسجد سبز، توجه به طبیعت در این فضاهای معنوی در نظر گرفته شود؛ زیرا که پایداری در مساجد معاصر، بدون استفاده از تکنولوژی جدید، تنها با بهره گیری از اقلیم، شرایط آب و هوایی و طبیعت امکان پذیر است. این مقاله تحقیقات بنیادی است، و روش تحقیق آن مبانی نظری می باشد. روش جمع آوری اطلاعات و داده ها براساس منابع مکتوب کتابخانه ای انجام شده که تلاشی است جهت اینکه مساجد در معماری اسلامی به گونه ای طراحی شوند، که علاوه بر اصول مذهبی و حس معنویت، شرایط بنا و پایداری آن نیز مورد توجه قرار گیرند؛ به گونه ای که کمترین خطر را به محیط زیست وارد کرده و بیشترین سازگاری را با اقلیم و طبیعت اطراف خود داشته باشند.

مسجد سبز، اقلیم گرم و خشک، مساجد معاصر سبز