بررسی جلوه های نور و آیه نور در معماری اسلامی

بنا بر آیه شریفه الله نور السموات و الارض، مثل نوره کمشکوه فیها مصباح المصباح فی زجاجه هنرمندان مسلمان با الهام از این آیه کریمه، با اشراق و نگرش ایمانی خویش، آثاری بی نظیر خلق نمودند. تجلی نور در معماری اسلامی، نمادی از جوهری معنوی است که ماده را تحت تأثیر خود قرار می دهد و از صعوبت و زمختی و سردیش می کاهد و شفافش می نماید وآن را شایسته و مناسب روح و باطن آدمی می سازد، روحی که جوهرش، ریشه در عالم نور دارد. کارکرد ایده و ماده در جهان بینی اسلامی، مبتنی بر جلوه گری نور مطلق آسمان ها و زمین، یعنی تنها وجود حقیقی می باشد. بر این اساس تجلی نور در معماری اسلامی -که موضوع این مقاله می باشد - به ویژه مساجد و تزئینات آن در گنبد، محراب، مناره ها، سطح و کف بنا، کتیبه ها، نقوش و مقرنس کاری، فضایی را می آفریند که آدمی را به فضایی ملکوتی پیوند می دهد و معماران و نقاشان و خطاطان در تمدن اسلامی، مؤمنانی هستند که این فضا را ابداع کردند. هنر اسلامی دارای گنجینه ی عظیمی از معانی عمیق عرفانی و حکمت الهی است که با نگرش و معنا بخشی به این مفاهیم به پی ریزی فرهنگی بس غنی و شکوفا در تمدن اسلامی پرداخت و با بناهای منطبق با این دستاوردها و ملهم از آیات نورانی قرآن، نمونه هایی از جلا و صفای روحی و باطنی و آرامش بخشی را به جهانیان، عرضه داشت