ابراهیم مرادی فراهانی - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری، گروه معماری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان، همدان، ایران
محمدمهدی گودرزی سروش - استادیار معماری، گروه معماری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان، همدان، ایران
منوچهر فروتن - استادیار معماری، گروه معماری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان، همدان، ایران

همواره این سوال مطرح بوده است که کاربرد دین به طور صرف در حوزهی احکام شرعی محدود میگردد و جنبهی شخصی دارد یا در زمینههای دیگر نیز میتواند اثرگذار باشد و مفاهیم بنیادین و ارزشی خود را به صورت غیرمستقیم به انسانها منتقل کند و آموزش دهد. با سیر در اندیشهها و نظریههای متفکران، فیلسوفان و بزرگان تمدن اسلامی، نهتنها به این سوال پاسخی قاطع داده شده است بلکه ابعاد گوناگون و متفاوتی برای کاربرد این مفاهیم و ارزشها بیان گردیده است. در این پژوهش ابتدا سعی شد به گوشهای از تعاریف این ابعاد توجه شود مانند: انسان و ماهیت او، اهمیت علم و مسئلهی آموزش، تربیت و تعاریف مرتبط با آن، حکمت و راههای دستیابی به آن، هنر و اثرات آن. سپس کاربرد و برآیند تعدادی از آنها را در حوزهی معماری ایرانی- اسلامی متناسب با معادلهای کالبدی آن، مورد واکاوی قرار دهد. پس از جمعبندی کلیه مطالب، این نتیجه حاصل گردید که معماری ایرانی توانسته است به خوبی و در حد کمال، این مفاهیم و ارزشها را با استفاده از عناصر کالبدی خویش، به منصهی ظهور برساند و آنها را به زیباترین صورت ممکن به استفاده کنندگان خود آموزش دهد و نمونه شاخصی باشد برای پاسخ به کاربرد دین در سایر حوزهها

معماری، معماری ایرانی- اسلامی، اسلام، تعلیم و تربیت، هنر