عباس اویسی - استاد یار تاریخ دانشگاه پیام نور مرکز زاهدان

فتوحات مسلمین و دستیابی به قلمرو گسترده تحت لوای اسلام موجب شد که خلفا و فرمانروایان اقداماتی جهت ایجاد شهرها و تاسیسات شهری انجام دهند. ایشان شهرهایی نظیر بصره، کوفه و فسطاطرا به منظور دستیابی به اهداف سیاسی و نظامی ساختند، شهرهای دمشق، بغداد، سامرا، قاهره بد لیل دارالحکومه قرار گرفتن و استفاده به عنوان پایتخت بنیان نهاده شدند. همچنین شهرهایی پیرامونمشاهد مقدس نظیر نجف با اهداف مذهبی ایجاد شد. پس از بنای شهرهای جدید حکام و والیان کوشیدند تا با تاسیس نهادهایی نظیر مساجد، مدارس، بیمارستانها و قلاع و دژها آسایش و امنیت را برای ساکنین قلمرو اسلامی فراهم نماید. معماران مسلمان توانستند اصول معماری سرزمینهای جدید را فراگیرند و این فنون را در معماری و شهرسازی بکار بندند. مقاله حاضر بر آن است تا با رویکردی توصیفی – تحلیلی به بررسی روند پیدایش شهرها اسلامی و تأثیر حکومتگران بر آنها بپردازد. این بررسی نشان داد توجه حکام و فرمانروایان مسلمان به ایجاد شهرهای جدید، موجب رونق معماری و شهرسازی در دوران اسلامی شد. بهرهگیری از سبکهای مختلف معماری و شهرسازی تحول در این عرصه را فراهم نمود که این امر شکوفایی تمدن اسلامی و شکلگیری شهرها و تاسیسات جدید شهری را به همراه داشت

فتوحات – شهرسازی – پایتخت ها – معماری اسلامی- حکام