مهدیه کریمی - گروه معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد گنبد کاووس ،ایران،
لیلا شهپوری - گروه معماری،دانشگاه آزاد اسلامی واحد گنبد کاووس ، ایران،

آلاچیق یک نوع بنای سبک و قابل انتقال است که بیشتر در میان مردم کوچ نشین و دامدار رایج است. در ایران آلاچیق در میان ایل سون ها (شاهسونها)، در آذربایجان و همچنین در میان ترکمن ها در ترکمن صحرا واقع در شمال غربی خراسان و شمال شرقی مازندران دیده می شود و در هر ناحیه نام خاصی دارد. آلاچیق بعنوان خانه سنتی قوم ترکمن که به آن اوی گفته میشود، به دلیل ساختار خاص سازهای در برابر حوادث طبیعی نسبتا مقاوم و ساکنان خود را از گرما و سرما در امان نگه میدارد، و به دلیل سهولت در نصب و کاربرد در جابجاییها و مهاجرتها، منزلی امن محسوب میشود که به آسانی قابل جمع کردن و حمل به جای دیگر است. چوب عرعر، نمد، پوست حیوانات، حصیر، میخ چوبی، نخهای پشمی و نخ پنبه ای از جمله مهمترین مواد اولیه و طبیعی ساخت آلاچیق است. هدف از این مقاله معرفی آلاچیق ترکمن بعنوان سازه سبک پایدار که از تجربه گذشتگان بدست آمده و در شرایط سخت اقلیمی جوابگو بوده بعنوان راهکاری جهت زندگی مسالمت آمیز در راستای دستیابی به اهداف توسعه پایدار است بگونه ای که تأکید بیشتر بر حفاظت از منابع طبیعی و ساخت مسکن بومی و سازگار با اقلیم منطقه و شرایط عشایرنشین باشد. ترکمن های کوچ نشین در طی سالها زندگی در صحرا و شرایط مختلف آب و هوایی در ساخت منزلگاه خویش به طرحی دست یافته اند که می توان اذعان کرد یکی از کامل ترین نوع منازل سیار بوده است. این منزلگاه هم از لحاظ حمل و نقل و هم از لحاظ برپایی و برچیدن از نمونه هایی می باشد که در طراحی آن سهولت و سرعت کار را در نظر گرفته اند. این مقاله با روش توصیفی و تحلیلی و در بستر پژوهش های میدانی از ساکنان و بومیان محلی و مطالعات کتابخانه ای، با رجوع به اسناد و مدارک موجود تلاشی در راستای شناخت و معرفی مسکن بومی ترکمن بعنوان یک سازه سبک پایدار بوده است

مسکن، سازه های سبک، آلاچیق ترکمن، توسعه پایدار، قوم ترکمن