سعید جمشیدی قمصری - دانشگاه آزاد اسلامی واحد آیت الله آملی

بروز انواع جرم باعث ایجاد حس ناامنی و تحمیل مشکلات مالی بر جامعه می گردد. افزایش تصاعدی میزان وقوع جرم به موازات افزایش جمعیت، در اکثر کشورهای جهان مشهود می باشد. مبارزه با جرم و کجروی های اجتماعی منوط به شناخت عوامل جرمزاست. پیشگیری از جرم از طریق تدابیر شدید امنیتی، صدور مجازاتهای شدید و احداث زندان های بیشتر تاثیر چندانی نخواهد داشت. پرداختن به عوامل موثر بر ارتکاب جرم در قیاس با مقابله با نفس جرم امریست که مهجور مانده. عواملی از قبیل مسائل اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و مکانی فرد بزهکار. این در حالی است که نخستین گام مبارزه با تبهکاری پاک کردن عوامل جرمزا و اثرات آن می باشد. عوامل جرمزا را می توان به دو دسته اصلی عوامل درونی (فردی) و عوامل بیرونی (محیطی) طبقه بندی نمود. در این میان عوامل بیرونی (محیطی) به میزان بسیار زیادی مرتبط با محیط زندگی هر فرد می باشد. محیط زندگی در مقیاس کلان به شهر و محیط های شهری و در مقیاس خردبه مسکن و مجتمع های مسکونی منتهی می گردد. بر اساس نظریه فضاهای قابل دفاع اسکار نیومن O.Newman که از نتایج تحقیق بر روی شیوه های خانه سازی در نیویورک حاصل گشته، 4 عنصر اصلی در طراحی به صورت جداگانه ووابسته به یکدیگر فضاهای مسکونی را قابل دفاع می کنند که عبارتند از: قلمرو، نظارت، تصویر ساختمان و همجواری تسهیلات مسکونی با دیگر تسهیلات. در این مقاله که به روش تحقیق تفسیری - تاریخی انجام گرفته است ابتدا ویژگیهای تاثیرگذار مسکن و مجتمع های مسکونی بر ابعاد روانی و رفتاری ساکنین مورد ارزیابی قرار می گیرد، سپس به برخی نظریه ها در رابطه با ارتباط مسکن و وقوع جرم پرداخته شده و در نهایت با بررسی دقیق عناصر مطرح شده در نظریه نیومن، الگوهایی جهت کاهش زمینه های بروز جرم و افزایش حس امنیت در این محیط ها تدوین می گردد

جرم، مجتمع مسکونی، فضاهای قابل دفاع، عوامل جرمزا، حس امنیت