سیدمجید هاشمی طغرالجردی - دکترای معماری و هیات علمی دانشکده فنی دانشگاه ولی عصر(عج) رفسنجان
نرجس مهدوی - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه پیام نور مرکز بین الملل عسلویه

اسلام دارای اصولی است که در بستر آنها امکان تحقق تمدن اسلامی میسر میشود. در این میان در کنار آنچه بعنوان وظیفه مسلمانی تعیین شده راه و روش انجام آنها نیز معرفی شده است. در پاسخ به این سوال که آیا در آموزه های اسلامی و در متون درجه اول دینی شامل قران کریم و سیره و سنت معصومین(ع) چارچوبی برای مسکن اسلامی می توان یافت، متوجه می شویم یکی از مهمترین مفاهیمی که در کنار گوهر عقل وایمان برای تحقق مسکن اسلامی لازم مینماید، موضوع حیا و مسیر پاسداشت آن است که بطور نمونه در سوره مبارکه نور در تنظیم روابط مابین والدین و فرزندان و در قالب اذن و اجازه ورود به حریم ها ذکر شده و چارچوب خانه اسلامی را با هدف ترویج حیا و با جدایی اتاق والدین از فرزندان و در قالب خانه ای با حداقل دو اتاق خواب تعریف نموده است. این تحقیق در پاسخ به این سوال که معماری سنتی چگونه خود را در هماهنگی با این موضوع سازمان داده و اینکه هم اکنون چه رویکردی برای رعایت این الگوی اسلامی می توان اتخاذ نمود، با جمع آوری اطلاعات میدانی و با روش تطبیقی با بررسی خانه های سنتی کرمان نشان میدهد تا قبل از پذیرش فرهنگ مدرنیست و تا زمانی که فرهنگ اسلامی و اصول آن در جامعه جاری بوده در خانه های سنتی کرمان چهدر خانه های چند حیاطه و چه در خانه های کوچک متعلق به اقشار کم درامد اصول معماری اسلامی حاکم بوده است. همچنین این پژوهش اشاره ای به موضوع جایگاه مسکن اسلامی در نظام برنامه ریزی معماری و شهرسازی کشور داشته و قسمتی از چالش های پیش روی آنرا مشخص نموده است.

حریم و حیا، مسکن اسلامی، خانه های سنتی کرمان، نظام برنامه ریزی مسکن کشور