رضا شقاقی - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی آب، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مراغه
بهرضا نورمند - استادیار مهندسی آب، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مراغه

مقدار قابل توجهی از آب با ارزش آبیاری در طول فرآیند انتقال و توزیع بوسیله نشت از کانالهای بدون پوشش هدر میرود، به همین علت دانستن میزان نشت از کانالها لازم است. روشهای تعیین نشت از کانالهای خاکی به دو دسته روشهای مستقیم و غیرمستقیم، تقسیم میشوند. روشهای مستقیم شامل روشهای آب ایستی (حوضچه ای)، ورودی و خروجی، روش رینگ و نشت سنج میشود. دراین مطالعه نرخ نشت از کانال خاکی خداآفرین واقع در دشت مغان به روش آب ایستی (حوضچه ای) و معادلات تجربی تعیین شد. در ادامه جریان نشت از کانال خاکی مورد مطالعه با استفاده از مدل نرم افزاری seep/w برآورد گردید. نرخ نشت درکانال، در مدل نرم افزاری ,499seep/w و در روش حوضچه ای 396 میلیمتر در روز برآورد شد. با توجه به نتایج، روش اندازه گیری آب ایستی (حوضچه ای)، دقیق ترین روش اندازه گیری نشت از کانال خاکی می باشد. نتایج حاصل از مدل نرم افزاری،seep/w با توجه به یکنواخت فرض کردن جنس خاک و پارامترهای مرتبط با آن به نتایج روش حوضچه ای نزدیکتر است. همچنین پنج معادله تجربی اینگهام، مولس ورث- ینی دومیا، میسرا، دیویس- ویلسون و موریتز در تخمین نرخ نشت مورد ارزیابی قرار گرفتند، در بین روابط تجربی روش میسرا و دیویس - ویلسون، نشت را نزدیکتر به روش آب ایستی تعیین کرده اند.

مدل های نشت،کانال خاکی، روش آب ایستی، روش های تجربی، خداآفرین ، seep/w