مهین سهرابی نصیرآبادی - استادیار دانشگاه الزهرا
سمیه حقوقی فرد - کارشناس ارشد صنایع دستی،دانشگاه الزهرا

جوک کاری نوعی مهارت های دستی سنتی چوبی با حفظ اصول زیباییشناسی مبتنی بر معیارهای سنتی جامعه و بینش هنرمند می باشد.در واقع نوعی چیدمان با قطعات ریز چوبی است، که برخلاف خاتم و معرق، تمام مراحل تولید، اعم از تهیه و آماده کردن چوب ها تا تهیه نقشه، پیچیدن نقش مایه ها و جازنی قامه ها و نهایتاً پرداخت و جلاکاری اثر به صورت متمرکز در یک کارگاه و توسط یک هنرمند واحد به انجام می رسد. این هنر درگذشته مستقل نبوده و به عنوان هنری تزیینی و الحاقی برای هنرهای چوبی دیگر مانند معرق، خاتم و... به کار می رفته، اما رفته رفته با تلاش هنرمندان، به مثابه هنری مجزا درآمده است. روش و فناوری این هنر تاکنون تنها به صورت شفاهی انتقال یافته و متاسفانه هرگز به رشته تحریر درنیامده است و این ارزشهای اصیل فرهنگی و هنری جاری در این هنر صنعت چیست و چه - «: پرسش همواره بی پاسخ مانده که لذا پژوهش حاضر به منظور احیای میراثی ملموس » ؟ جایگاهی را درحیطه هنرسنتی ایران می تواند دارا باشد و درحال فراموشی، از طریق ثبت و ضبط و مستندسازی دانش مربوطه و با هدف غایی ثبت آن در حوزه میراث ناملموس صورت پذیرفته است و در غالب تحقیقی موردی و نیمه آزمایشی، اطلاعات را به روش مطالعهکتابخانه ای ،اسنادی کتب و مقالات داخلی و خارجی(و میدانی )مصاحبه، مشاهده گردآوری نموده است. حاصل این مطالعات حاکی از آن است که: جوک کاری به لحاظ ویژگی های مادی و سوابق کاربردی بیشتر جزو هنرهای وابسته به معماری بوده و به سبب روش انتقال و ارزش های اصیل فرهنگی و هنری و مهارت سنتی مبتنی بر باورها، می تواند جزو سنتهای شفاهی و میراث معنوی به شمار آید، خصوصاً اینکه با تعریف میراث ناملموس در کنوانسیون میراث معنوی، یعنی حضور سنتها، دانش و مهارت در هنرهای دستی سنتی، مطابقت دارد

جوک کاری، میراث ناملموس، هنرازیادرفته،هنرسنتی