افسانه ناظری - استادیار دانشگاه هنر اصفهان
رضا افهمی - استاد یار دانشگاه تربیت مدرس تهران
مجتبی یزدان پناه - دانشجوی دکتری پژوهش هنر دانشگاه هنر اصفهان

کاوش های حوزه ی هلیل رود در سال 1002 میلادی 2831 شمسی ، خبر از کشف تمدنی داد که میتواند گهواره ی تمدن شرق باشد.این منطقه در اوایل هزاره سوم قبل از میلاد یکی از بزرگترین مراکز صنعتی- تجاری شرق باستان بوده که درزمینه تولید و صدور کالاهای ساخته شده همچون انواع سنگ صابون، مرمر و مفرغ به سایر مراکز تمدنی منطقه از جمله بین النهرین فعالیت داشته است.یکی از نقش مایه ها یی که بر روی ظروف کشف شده از تمدن جیرفت وجود دارد نقشمایه انسان حیوان است که به شکل های متفاوت و متعدد – آمده و تجسم پاره ای از باورها و اساطیر آن قوم است . به دلیل عدم توانایی خوانش کتیبه های بدست آمده از حفریات جیرفت و نیز کمبود و فقدان منابع ادبی در این حوزه تاریخی در هزاره سوم پیش از میلاد، خوانش این نقشمایه اهمیت فوق العاده می یابد. هدف اصلی این مقاله دلایل استفاده از نقشمایه انسان و حیوان درآثار جیرفت است و قصد دارد به سئوالاتی از جمله نسبت این نقشمایه با شرایط تاریخی و جغرافیایی ، موقعیت بومی ، خواستگاه پیدایش آن و تاثیر تمدن های دیگر و حتی اثر بخشی این نقشمایه در دیگر تمدن ها پاسخ دهد . روش تحقیق این مقاله توصیفی تحلیلی و شیوه گردآوری اطلاعات آن کتابخانه ای می باشد. نتایج - حاصل از این پژوهش نشان میدهد انسان حیوان درهلیل رود همچون سایر حوزه های تمدنی دارای ریشه – های مشترک در مفاهیم بوده و حاصل تخیل فعال و نماد دو گانگی های روح آدمی ، و نتیجه تمامیت خواهی بشر است .

نقشمایه ، انسان حیوان ، سنگ صابون ، هلیل رود، جیرفت