سیدعلی سیدیان - استادیار گروه معماری دانشگاه مازندران
مرتضی نامدار - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری دانشگاه آزاد اسلامی واحد آیت الله آملی

در دوره های قاجار و پهلوی اول فصل تازه ایی از آرایش های معماری و رابطه ساختمان با نمای آن آغاز گردید.این دوران در فراز و نشیب تأثیر پذیری از ارتباطات جهانی معماری خاص خود را داشته است. در نماهایساختمانها مایه های قدیمی پدیدار گشت و آنچه در آن زمان بیشتر خود را نمایان ساخت طرح و نقش هایی بودکه در تلفیق و ترکیب با هنر اصیل گذشته به طرح و نقش هایی تبدیل شده بودند که نمای ساختمان را بهمعماری کهن ایران پیوند دهند. این نوشتار، از طریق روش توصیفی و تحلیل محتوایی مرور متون و استفاده ازاسناد تصویری به این نتیجه رسیده است که معماری خانه های مسکونی تا این زمان اساساً درون گرا بوده و برایایجاد ارتباط با بیرون متکی بر حیاط مرکزی بودند و کمتر به نمای بیرونی رو به معبر توجه می نمودند، تدریجاًبه تقلید از معماری اروپا و با استقرار عناصر در لبه های خیابان های جدیدالاحداث، نماهایی شکل گرفتند کهعلی رغم غیربومی و نوظهور بودن تقارن و هارمونی مناسبی داشتند و همین امر نوعی وحدت و یکپارچگی بهنمای خیابانها بخشیده است.