سروش ذبیح اللهی - دانشجوی دکتری جنگلداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه ایلام
پدرام عطارد - دانشیار گروه جنگلداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران

بدون شک جنگل نشینان می توانند تأثیرات زیادی بر جنگل، مخصوصاً در مناطقی که وابستگی شان به جنگل بیشتر از سایر مناطق است داشته باشند. حال اگر این تأثیرات بیشتر از توان احیای جنگل و یا اجرای روش های نادرست باشد، می تواند تهدیدی جدی برای پایداری جنگل ها باشد. به جهت بررسی تأثیرات جنگل نشینان بر جنگل، جنگل هواره خول در شهرستان بانه واقع در استان کردستان انتخاب و تأثیرات فاصله از روستا بر یک سری از مشخصات کمی درختان بررسی گردید. بدین منظور، جنگل مورد نظر به سه کلاسه فاصله ای 500 متری به مرکزیت روستا (که در مرکز جنگل قرار داشت) تقسیم گردید. بدین ترتیب که از مرکز روستا تا فواصل 500 متر از تمامی جهات کلاسه اولف فواصل 500-1000 متر کلاسه دوم و فواصل بیش از 1000 متر کلاسه سوم را تشکیل می دادند و در هر کلاسه، 20 قطعه نمونه مربعی شکل به روش منظم- تصادفی و در مجموع 60 قطعه نمونه مورد آمار برداری قرار گرفت. در هر قطعه نمونه مشخصه های قطر برابر سینه درختان و جست گروه های قطور تر از یک سانتیمتر، ارتفاع درختان و جست گروه ها، دو قطر بزرگ و کوچک تاج درختان و جست گروه ها و تعداد جست گروه ها اندازه گیری شدند. جهت مقایسه میانگین مشخصه های مذکور با طبقات فاصله ای، از آزمون دانکن با سطح اطمینان 95 درصد استفاده شد. نتایج نشان داد که تمامی مشخصه های مذکور، با فاصله از روستا نسبت مستقیم دارند. یعنی هر چه از مرکز روستا فاصله بیشتر شود، مقادیر مشخصه ها نیز بیشتر می شوند. در نهایت نتایج این تحقیق، نشان دهنده شدت تخریب در جنگل های نزدیک روستا می باشد که در صورت ادامه یافتن این روند و عدم جایگزینی مناسب برای تدمین نیازهای روستاییان، پایداری این جنگل ها با خطری جدی مواجه خواهد شد. بدین منظور یکی از مناسبترین راه هایی که برای احیای جنگل های تخریب شده و برآوردن نیازهای جنگل نشینان به صورت همزمان وجود دارد، سیستم اگروفاستری است. امید می رود که با اجرای صحیح این سیستم در این جنگل ها و جنگل هایی با وضعیت مشابه، بتوان از تخریب جنگل و تبدیل آن به کاربری های دیگر جلوگیری نمود.

فاصله از روستا،احیای جنگل، اگروفارستری، هواره خول، بانه