کمال امیدوار - دانشیار گروه اقلیم شناسی در برنامه ریزی محیطی دانشگاه یزد
معصومه نبوی زاده - کارشناس ارشد دانشگاه یزد
فاطمه سوخته زار - کارشناس ارشد دانشگاه یزد

گردوغبار یکی از پدیده های جوی است که آثار و پیامدهای زیست محیطی نامطلوبی برجای می گذارد. به دلیل موقعیت جغرافیایی ایران در کمربند خشک و نیمه خشک جهان، این کشور به طور دائم در معرض پدیده گردو غبار و سامانه های گردوغبار قرار می گیرد. غرب ایران و شهر خرم آباد هم با توجه به نزدیکی به بیابان های کشورهای مجاور در معرض سامانه های گردوغباری متعددی می باشد. در این تحقیق تحلیل زمانی و فضایی پدیده گردوغبار با استفاده از داده های روزانه سمت و سرعت باد و وضعیت هوای حاضر و گذشته، طی دوره 21 ساله از سال 1370 تا 1390 بررسی شده است. با استفاده از نرم افزار WRplot View گلبادهای سالانه و ماهانه ایستگاه همدیدی خرم آباد ترسیم شد. از آنجا که گلباد، وضعیت باد را به صورت کلی مشخص می کند و به طور خاص در مورد بادهای گردوغبارزا اطلاعاتی به ما نمی دهد، همچنین برای بررسی بادهای گردوغبارزا از دیاگرام گل غبار استفاده کرده ایم. دیاگرام گل غبار به صورت سالانه و ماهانه برای ایستگاه همدیدی خرم آباد ترسیم و سپس نتایج آن با دیاگرام های گلباد شهر مقایسه شده است. نتایج این تحقیق نشان می دهد که طی دوره آماری مورد مطالعه، وقوع روزهای همراه با گردوغبار در شهر خرم آباد روندی افزایشی داشته است و بیشترین احتمال وقوع آن در ماه تیر است. جهت باد غالب در دیاگرام های گلباد (36/91 درصد) و جهت باد غبارها در دیاگرامهای گل غبار سالانه (35/27 درصد)، غربی است. سرعت متوسط بادغبارها 6/93 متر بر ثانیه است که 51/9 درصد آن ها سرعتی بیش از 6 متر بر ثانیه دارند و 48/1 درصد آنها سرعتی کمتر از 6 متر بر ثانیه دارند. همچنین 15/2 درصد آن ها سرعتی بیش از 9 متر بر ثانیه دارند و 84/8 درصد آنها سرعتی کمتر از 9 متر بر ثانیه دارند.

گردوغبار، دیاگرام، گلباد، گل غبار، خرم آباد