احمد زلقی - کارشناس ارشد زبان شناسی دانشگاه جامع علمی کاربردی واحد دورود

تبدیل واکه گرد و پسین/v/ به واکه گسترده و پیشین در گویش های لری و برخی گویش های زبان پارسی روی می دهد. این تبدیل شامل رخداد دو فرایند گردی زدایی و پیش آمدگی می شود. هدف این مقاله تحلیل و تبیین دلیل رخداد و دلایل عدمرخداد این تبدیل واجی در بافت های گوناگون در گویش لری سیلاخوری در چهارچوب نظریه بهینگی (پرینس و اسمولنسکی ،1993 ) از طریق دست یابی به یک رتبه بندی در برگیرنده از محدودیت های مختلف است. در بخش های تحلیلی ابتدا دلایل زیرساختی بودن واکه/U/ ارایه می شود. سپس استدلال می گردد که علت تبدیل این واکه به واکه تسلط محدودیت نشان داری ایجاد کننده این فرایند بر یک محدودیت پایایی است. در مرحله دیگر که شامل بحث مفصل تر این مقاله می شود، عدم رخداد این فرایند در بافت های گوناگون مورد تحلیل قرار می گیرد. این گونه استدلال می شود که محدودیت های پایانی دیگری نیز وجود دارند که بر محدودیت نشان داریِ ایجاد کننده این فرایند مسلط هستند و در نتیجه تسلط آنها، این فرایند در بافت های خاصی رخ نمی دهد . این محدودیت های پایانی مشخص می کنند که بافت پس از واکه/U/ رخداد یا عدم رخداد تبدیل آن به واکه را تعیین می کند . به بیانی دیگر ، بافت پیش از این واکهدر این میان هیچ گونه نقشی ندارد . این پژوهش به روش توصیفی – تحلیلی و میدانی انجام گرفته است.

گردی زدایی، پیش آمدگی، لبی زدایی، گویش سیلاخوری، گویش لری