احسان صالحیان
احمد خدادادی
لعیا سیروس رضایی

دریاچه ارومیه با 140 کیلومتر طول و 50-15 کیلومتر عرض، مساحتی بین 5000 تا 6000 کیلومتر مربع را در شمال غرب ایران به خود اختصاص داده است . دریاچه ارومیه به علت وجود انواع موجودات و پرندگان کمیاب و نادر جهان یکى از بزرگترین زیستگاه های طبیعى جهان بشمار میرود و پس از " بحرالمیت " در فلسطین اشغالى دومین دریاچه شور از نظر سختى آب در جهان محسوب می شود . مهمترین بی مهره آبزی دریاچه ارومیه آرتمیا می باشد که یک گونه میگوی بومی آب شور است و از اهمیت اقتصادی بسیاری برخوردار می باشد . امروزه شاهد انجام فعالیت های گسترده عمرانی از جمله ایجاد جاده شهید کلانتری، احدا ث پل و افتتاح سد های مختلف و بر روی دریاچه و حوضه های آبریز آن هست یم . به علت اینکه بخش عمده ای از این طرح ها بدون انجام مطالعات زیست محیطی انجام گرفته و می گیرد، دریاچه ارومیه در وضعیت بسیار مبهم و دردناکی از لحاظ زیست محیطی قرار گرفته است که علایم مختلفی همچون، افزایش شورى آب بیش از حد اشباع ، کوچک تر شدن به میزان بیش از 120 هزار هکتار ، اتصال پنج جزیره از جزایر 9 گانه دریاچه به خشکى و همچنین ظهور لکه های سفید در بستر نیلگون دریاچه ، دلیلی بر این ادعا و هشداری جهت نابودی یکی از منحصربفرد زیست گاههای جهان و بویژه آرتمیا بعنوان یکی از کمیاب ترین و گرانقیمت ترین موجودات جهان می باشد . در این مقاله وضعیت زیست محیطی دریاچه ارومیه و اثرات ناشی از تغییرات اعمال شده بر روی آن بطور کامل مورد مطالعه قرار گرفته و تاثیر عوامل مذکور در کاهش آب دریاچه بررسی شده است و در نهایت مهمترین اثر خشک شدن دریاچه که عبارت از کویر زایی در منطقه می باشد، مورد مطالعه قرار گرفته تا با استفاده از این اطلاعات و انجام مطالعات دقیق تر پیرامون پروژه های در حال انجام بنحوی که بیشترین سازگاری را با وضعیت اکولوژیکی منطقه داشته باشد، گامی موثر جهت حفظ این سرمایه ملی و جهانی، برداشته شود .

دریاچه ارومیه، آرتمیا، افزایش شوری، ارزیابی زیست محیطی، کویرزایی