نبی الله ادیبی - دانشجوی دوره دکتری مهندسی استخراج معدن، دانشگاه صنعتی امیرکبیر
مجید عطایی پور - دانشیار دانشکده مهندسی معدن و متالورژی، دانشگاه صنعتی امیرکبیر

تعیین محدوه نهایی یک گام کلیدی در طراحی و برنامه ریزی معدن است. تابع هدف این مسئله، اغلب اقتصادی بوده و برمبنای حداکثر نمودن سود است (جنبه اقتصادی). از سویی توسعه پایدار مفهوم نسبتاً جدیدی است که در سالهای اخیروارد مباحث معدنکاری شده و کشورهای معدنی تلاش دارند تا عملیات معدنکاری خود را با اصول توسعه پایدار انطباقدهند. از منظر توسعه پایدار، صرفا جنبه اقتصادی فعالیتها مطرح نبوده و باید سه اصل توسعه پایدار (اقتصاد، اجتماع ومحیط زیست) به طور متوازن در معدنکاری مد نظر قرار گیرد. بنابراین محدوده نهایی انتخابی بر اساس توسعه پایدارممکن است با محدوده انتخابی بر اساس حداکثر نمودن سود متفاوت باشد. هدف از این مقاله ارائه راه حلی برای لحاظنمودن اصول توسعه پایدار در طراحی محدوده نهایی معادن روباز است. بدین منظور، در ابتدا شاخص هایی در هر سه زمینهتوسعه پایدار معرفی شد. سپس محدوده نهایی با توابع هدف حداکثر کردن سود و حداکثر نمودن ماده معدنی و سودصفر یا نزدیک به صفر محاسبه شد. در ادامه با کاهش تدریجی سود، تعدادی محدوده نهایی بین این دو محدوده طراحیگردید. سپس امتیاز شاخصهای توسعه پایدار برای هر یک از محدوده های نهایی مذکور محاسبه گردید. با استفاده ازامتیازات محاسبه شده و یکپارچه سازی آنها در نهایت محدوده نهایی بهینه بر اساس اصول توسعه پایدار انتخاب گردید. بهمنظور درک بهتر، این مدل با یک مثال دو بعدی شرح داده شده است.

محدوده نهایی، معادن روباز، معدنکاری، توسعه پایدار