بررسی ابعاد موثر بر رفتار شهروندی سازمانی و رتبه بندی آنها بر اساس آزمون فریدمن

در دنیای کنونی اکثر مدیران خواهان کارکنانی هستند که بیش از وظایف شرح شغل خود فعالیت می کنند. آنها به دنبال کارکنانی هستند که به فراسوی انتظارات می روند، به میل و خواست خود به رفتارهایی دست می زنند که جزو وظایف رسمی شغلی شان نیست. زارع، 1383 به طور کلی، آن دسته از رفتارهای شغلی کارکنان که تأثیر زیادی بر اثر بخشی عملیات سازمان دارد، توجه محققان و مدیران زیادی را به خود جلب کرده است. در گذشته محققان در مطالعات خود جهت بررسی رابطه میان رفتارهای شغلی و اثربخشی سازمانی، اکثراً به عملکرد درون نقشی کارکنان توجه می کردند. ولی رفتار شهروندی سازمانی شامل رفتارهای اختیاری کارکنان است که جزو وظایف رسمی آنان نیست و مستقیماً توسط سیستم رسمی پاداش در نظر گرفته نمی شود و میزان اثربخشی کلی سازمان را افزایش می دهد. رفتار شهروندی سازمانی ابتدا در سال 1987 توسط کان و کتز بعنوان رفتارهای فرانقشی تعریف شد. اما پژوهشهای اصلی درباره این مفهموم از زمانی که ارگان و بتمن، آن را با همین نام (رفتارشهروندی سازمانی) معرفی کردند آغاز شد . از آن زمان به بعد مطالعات زیادی درباره رفتار شهروندی سازمانی و تاثیر آن بر عملکرد سازمان انجام شد که از مهمترین آنها می توان به پژوهش های کاتز ارگان،باباتو و جکس اشاره کرد که هریک به عنوان منابع سایر پژوهش ها ، مورداستفاده قرار گرفته اند بنابراین واژه رفتار شهروندی سازمانی OCB اولین بار به وسیله ارگان و همکارش در سال 1983 مطرح شد. توسعه این مفهوم از نوشتارهای بارنارد در سال 1938 در مورد تمایل به همکاری و مطالعات کتز در مورد عملکرد و رفتارهای خودجوش و نوآورانه در سال های 1964،1966 و 1987 ناشی شده است. کریتنر-کینیکی ، 1389