مطالعه و منشأ یابی عوامل موثر در تغییر کیفیت آب مخزن سد پانزده خرداد و بررسی راههای جلوگیری از آن

سد مخزنی 15 خرداد در استان مرکزی و در نزدیکی شهرستان دلیجان بر روی رودخانه قمررود به منظور مهار آبهای سطحی و تامین آب شرب شهرستان قم و مصارف کشاورزی پایین دست محل سد، احداث شده است. این سد از نوع سدخاکی غیر همگن با سرریز نیلوفری می باشد که حجم کل مخزن 200 میلیون متر مکعب است.کارهای مطالعاتی سد در سال 1366 آغاز و در اواسط سال 1373 عملیات اجرایی آن خاتمه یافته است. بطور کلی هدف اصلی از این مطالعات در درجه اول تعیین عوامل شور کننده آب مخزن سد بوده که به منظور سهولت در مطالعات این بخش از کار به دو قسمت زیر تفکیک و بررسی عوامل در این دو ناحیه تقسیم گردید.الف) مطالعه منابع شورکننده آب مخزن در حوضه آبریز.ب)مطالعه منابع شورکننده آب در داخل مخزن سد. بخش دیگر مطالعات مربوط به لایه بندی آب مخزن سد بوده است. اصولا با احداث سد علی الخصوص بر روی رودخانه های لب شور و ذخیره نمودن آب در دریاچه پشت این سدها، پدیده لایه بندی حرارتی و شوری که نتیجه شرایط آب و هوایی و خصوصیات جریانهای ورودی به مخزن سد 15 خرداد وجود این پدیده را در آن اثبات نموده است. با انجام کلیه مطالعات و بررسی های فوق و در نهایت با مشخص شدن مناطقی که بیشترین سهم را در شور نمودن قمرود و آب مخزن 15خرداد دارند راهکارهای مختلف از جمله احداث بندهای انحرافی ، دیواره ناتراوا، یا استفاده از کانالهای انتقال آب شو جهت جلوگیری از ورود آنها به مخزن و حوضچه های تبخیر ارائه شده است همچنین در خصوص بهره برداری بهینه از آب در مدت تقریبا 8 ماه از سال که پدیده لایه بندی در آب مخزن سد اتفاق می افتد، منحنی فرمان برای برداشت بهترین کیفیت آب سد تهیه و ارائه گردیده است.